Tim Hofman, de grote naam achter de onthullingen over seksueel grensoverschrijdend gedrag en verkrachting bij The Voice of Holland blijkt tien jaar geleden tijdens een interview met model Zimra Geurts schunnige opmerkingen gemaakt te hebben. Als het kind dat in de eerste week al door de revolutie is opgegeten bood Hofman zijn verontschuldigingen aan. Wat is er aan de hand? Laten we ook deze keer de machtsstructuren buiten schot om over de ruggen van de echte slachtoffers een behoudende zedenleer in te rollen?
Om maar meteen met de deur in huis te vallen; er is niets mis met ‘het verlangen naar een ander’. Het is de brandstof die nodig is voor de lange reis die de liefde heet. Dat verlangen is de motor van ons bestaan en wordt zoals vaak wordt aangenomen niet ingegeven door instincten voor zelfbevrediging, maar is eerder de drang om de andere persoon waar je naar verlangt in genot en geluk te dompelen.
Maar er is in deze wereld ook sprake van machtsstructuren. Macht is als de rot in de boom die niet alleen op het gebied van de liefde, maar op alle denkbare terreinen de mensheid van binnenuit leegvreet. In tegenstelling tot het zeer menselijke verlangen, vindt macht de motivatie wel in de meest primitieve vorm van het eigenbelang.
Ik las de verhalen van de vrouwen die Ali B. hebben aangeklaagd en het was alsof ze een definitie gaven van de macht: vertoon van superioriteit, gebrek aan iedere vorm van mededogen met de medemens, het verborgen sadisme dat onder de ideale omstandigheden aan de oppervlakte komt, de machtige die zich vroeg of laat verliest in extremer gedrag… Het geweten delft het onderspit als de macht eenmaal haar lelijkste gezicht laat zien, en de vrouwen die oog in oog stonden met dat kwaad waren kansloos.
Zeef van beschaving
In een ideale wereld halen mannen hun begeerte om de ander te beminnen altijd door een zeef van beschaving. Doen ze dat, dan is hun diepe wens voor liefde, voor erotiek of voor een kleine aanraking van troost een nobel streven om de begeerde persoon ook naar hem te laten verlangen. Maar we leven niet in een ideale wereld, en het fenomeen macht is doorgedrongen in onze persoonlijke levens en in de hele maatschappij. Niet alleen op seksueel gebied vernietigt macht vele levens, het staat ook aan de basis van alle onderdrukkende regimes.
In deze column heb ik het bewust over macht en niet over machtsmisbruik, omdat het tijd is om serieus na te denken over hoe we ons volledig kunnen verlossen van dit gif uit de archaïsche tijden. Aan ons de taak om een maatschappij te creëren waarin macht ‘weg-gedemocratiseerd’ is en waarin individuen niet naar macht streven maar naar status.
De eerste stappen van verdere democratisering van onze samenleving kan wat mij betreft al aanvangen door de toekomst van geen enkele persoon in handen te leggen van een andere persoon. Maak jury’s minstens driekoppig. Democratiseer ook de topsport en eis trainerskoppels. Wat mij betreft ook een dikke streep door het begrip ceo. Met de huidige communicatiemogelijkheden is het kinderspel om meerdere mensen te laten functioneren als leidinggevenden. Geen man of vrouw meer aan het hoofd van een omroep die carrières kan maken of breken. In plaats daarvan de man, de vrouw en misschien nog een vrouw die overleggen over ideeën.
Zonder macht
De wereld zou een heel andere plek worden als bijvoorbeeld Joe Biden met twee andere mensen samen tot president van de VS was gekozen. Waarom zouden de Russen, de Chinezen, de Nederlanders, de Afrikanen dat voorbeeld niet willen opvolgen? Ik droom van een wereld zonder macht. Een verder ontwikkelde beschaving waar mensen in alle schoonheid naar een ander kunnen verlangen, waar vrouwen met mooie dromen niet verbrijzeld worden door de machtigen, waar we het leven kunnen vieren zonder dat verschrikkelijke zwaard boven onze hoofden.
Deze column verscheen eerder bij De Volkskrant en is hier, met toestemming van en dank aan de uitgever en Erdal Balci, gepubliceerd door Vrij Links.
Vrij Links is een meerstemmig platform. Tenzij anders vermeld, spreken auteurs op persoonlijke titel.
