The Donald, Drumpf, The Chosen One, Cheeto Man, Mr. Brexit of Pumpkin Pinochet. Een kleine greep uit de bijnamen voor de 45ste president van de Verenigde Staten. Voor de een is hij een messias die de wereld komt redden, voor de ander is hij Beëlzebub in levende lijve. In Europa wordt er over het algemeen met argusogen naar de ‘Leader of the free world’ gekeken. Ook in de Nederlandse media krijgt hij er geregeld van langs. Los van wat je van hem vindt, is er op zijn minst één onderwerp waar hij goed in de smiezen heeft wat er aan de hand is. Het gaat hier om de exportpolitiek van China en de schade voor de VS (en Europa) die dit beleid veroorzaakt.
Trump stelde in 2018 voor om een 25% importheffing in te voeren op producten uit China. De aanleiding was het grote handelstekort dat de VS had met China. China exporteerde veel meer naar de VS dan andersom. Dit is een integraal onderdeel van de industriële politiek van de Chinese regering. Deze bestaat onder andere uit het geven van flinke exportsubsidies aan producten die in eigen land geproduceerd zijn. Naast de lagere lonen en minder strenge wetgeving heeft het land dus nog een troefkaart tegenover de VS. Trump is hier terecht ‘not pleased’ over. Het is simpelweg concurrentievervalsing, en het heeft ervoor gezorgd dat de maakindustrie in het land ernstig is verzwakt. Met name in bepaalde regio’s zoals de ‘Midwest’ (Ohio, Illinois, Michigan, Wisconsin) zijn de effecten van het verlies van export vernietigend geweest voor de gemeenschap.
De praktijken die China toepast zijn onderdeel van een imperialistische industriële strategie. Zo doet China aan grootschalige industriële spionage, om zo gepatenteerde technologieën te verkrijgen. Ook dwingt het bedrijven op slinkse manieren om hun geheimen prijs te geven als zijn de Chinese markt willen betreden. Hoewel China veel voordeel heeft van de regels van de Wereldhandelsorganisatie en het Internationaal postverdrag als het gaat om toegang tot buitenlandse markten, staat het land er bekend om dat het schier onmogelijk is voor sommige buitenlandse spelers om voet aan de grond te krijgen in de Chinese markt zelf.
Deze grove onrechtvaardigheden hebben de Amerikaanse en Europese industrieën het onderspit doen delven. Onze leiders stonden erbij en keken ernaar. Veelal waren multinationals geïnteresseerd in China omdat ze hun winstmarges konden opkrikken en ze ook geen last hadden van milieuwetgeving, of vervelende vakbonden die een leefbaar loon of baanzekerheid bepleitten.
Dit is precies de reden waarom Trump verkozen is. Veel kiezers uit de arbeidersklasse geloofden niet meer dat de huidige Democratische partij iets kon doen aan deze malaise. Of Trump deze beloftes kan waarmaken is nog de vraag, maar op het gebied van handelspolitiek heeft hij een stap gezet die al ruim een decennium eerder gezet had moeten worden. De welvaart van de VS was gebouwd op grootschalige export en stevige importtarieven (VS had tussen 1800 en 1945 de hoogste tarieven ter wereld), maar deze werd ondermijnd door de neoliberale globalisering en financialisering van de wereld.
Het lijkt er tot nu toe op dat Trump met zijn aanpak succes heeft gehad. China is akkoord gegaan met een overeenkomst waarin staat dat de VS jaarlijks $200 miljard extra zal exporteren naar China om zo de balans te herstellen. Het valt natuurlijk nog te bezien of dit daadwerkelijk gaat gebeuren, maar het is een aanzienlijke verbetering ten opzichte van de status quo.
Ook Europa zou zich assertiever moeten opstellen jegens China. Toch zien we in de praktijk vaak dat onze landen tegen elkaar worden uitgespeeld. Zo heeft China al havens in Griekenland en Portugal gekocht als onderdeel van de Belt and Road initiative om zo de hele supply chain zelf in handen te krijgen. Ook tijdens de coronacrisis ligt China op de loer om Amerikaanse en Europese bedrijven voor een appel en een ei op te kopen. Het wordt tijd dat we wakker worden voor de grote gevaren die het beleid van China voor onze welvaart teweegbrengt.
Vrij Links is een meerstemmig platform. Tenzij anders vermeld, spreken auteurs op persoonlijke titel.
