Links heeft een eigen geluid op sociaal-cultureel gebied nodig en moet af van de angst om kritiek te leveren op de islam en conservatieve moslims, schrijft Fabian van Hal, oud-bestuurder van DWARS en student rechtsgeleerdheid en geschiedenis.
Het is de vroege zomer van 2017. Femmes for Freedom, onder leiding van Shirin Musa, wil een campagne opzetten om meisjes met een migratieachtergrond zelf hun partnerkeuze te laten maken. Dat wordt hen nog steeds lastig gemaakt, stelt Musa. Daarom wil ze posters laten ophangen met daarop een moslima met een hoofddoek en een joodse jongen met een keppeltje, innig met elkaar verstrengeld. De symboliek spreekt meer dan duizend woorden: in Nederland mag je zelf bepalen op wie je verliefd wordt. Het is een nobel doel, zou je zeggen. Verbazingwekkend genoeg komt er vanuit links veel kritiek op de campagne. Het zou extreemrechts in de kaart spelen, het zou stigmatiserend zijn, het zou niet nodig zijn. Mijn teleurstelling in links is groot.
Zelf laat ik mij horen op social media. Kritiek op de posters is onterecht, stel ik. De conservatieve islam heeft nog steeds zijn gebreken en strookt niet altijd met universele mensenrechten. Ook ik moet het bekopen: termen als ‘racist’, ‘fascist’ en ‘islamofoob’ vliegen mij om de oren. Mensen met wie ik bij GroenLinks, mijn partij, goed samenwerkte, stellen dat ik niet meer bij links hoor. De dialoog is bij regressief links van de aardbodem verdwenen. In plaats van door te vragen en te praten met elkaar over meningsverschillen, plaatst deze flank van links mensen die het niet met hen eens zijn in een hokje als ‘fascist’ of ‘racist’. Een dogmatisch zwaktebod dat alle vormen van dialoog belemmert.
Daarnaast is er een angst om kritiek te leveren op de islam en conservatieve moslims. Ergens is dat verklaarbaar: populistisch rechtse partijen als de PVV en het Forum voor Democratie hebben dit discours gekaapt. Echter, de islam bekritiseren is iets wezenlijk anders dan ‘alle Marokkanen het land uit’ roepen. Tussen die twee zaken zit een gigantische ruimte. Juist vanuit onze linkse, seculiere waarden moeten we kunnen zeggen dat er nog steeds problemen zijn binnen groepen met een migratieachtergrond. Denk aan het verbod om op iemand buiten de groep verliefd te worden, zoals Musa al stelde, maar ook zijn er bijvoorbeeld nog steeds zo’n 180.000 moslims waarbij de tolerantie naar homo’s toe bijzonder laag is.
Ongelijkheid door religieuze motieven moet aangekaart kunnen worden. Als we dat niet doen omdat we ‘minderheden in bescherming willen nemen’, blijven de problemen zich manifesteren. Dat betekent overigens niet dat elke aantijging of belediging getolereerd moet worden. Kritiek is alleen goed als het constructief is, als het op feiten gebaseerd is en de discussie verder helpt. ‘Alle moslims het land uit’ slaat daarom als een tang op een varken. Maar stellen dat problemen binnen de islam de wereld nog niet uit zijn, is helemaal niet zo’n gekke uitspraak. Juist links moet de gelijkheid tussen mannen en vrouwen beschermen. Het is daarom erg moedig dat Shirin Musa met haar Femmes for Freedom stelling wilde nemen. Religiekritiek is noodzakelijk.
Tot slot heeft links geen verhaal op sociaal-culturele gebieden. Het enige woord dat we hebben, is dat we ons verdedigen tegenover figuren als Wilders en Baudet. Daaruit volgt vanzelfsprekend dat ons enige punt op cultureel gebied is dat minderheden beschermd moeten worden. Dat is een zwak verhaal. De oplossing is een eigen geluid creëren, een geluid dat enerzijds opkomt voor gediscrimineerde minderheden, maar tegelijkertijd als het nodig is de ideeën van conservatieve moslims kan bekritiseren. Deze vrijheid is deel van de Verlichtingswaarden die we koste wat het kost moeten beschermen.
Daarom steun ik Vrij Links. Zij verzetten zich tegen de religieuze dogma’s, tegen racisme en betuttelracisme in het publieke debat en tegen de onmogelijkheid om een nuchtere discussie te voeren over gevoelige onderwerpen op links. De vrije dialoog is van levensbelang voor een gezond debat op links. We hebben nog een lange weg te gaan, maar Vrij Links is een stap in de goede richting.
Vrij Links is een meerstemmig platform. Tenzij anders vermeld, spreken auteurs op persoonlijke titel.
