Zullen we één ding afspreken? Laten we mensen die tegen vaccineren zijn, geen ‘anti-vaxxers’ meer noemen. Die benaming suggereert namelijk ten onrechte een bewuste en weloverwogen keuze uit een aantal rationele opties. Zullen we exact benoemen waar het om gaat? Het geloof dat vaccinaties onderdeel zouden zijn van een wereldwijd complot, is namelijk precies dat: een geloof.
Andrew Wakefield – op dat moment nog met dokterstitel – publiceert in 1998 een onderzoek waarin hij een nieuwe variant van autisme beschrijft, met de klinkende naam ‘regressive autism-enterocolitis syndrome’. Dit type zou niet aangeboren zijn, maar zou worden veroorzaakt door omgevingsfactoren, zoals de BMR-vaccinatie (bof, mazelen, rode hond).
Tien jaar daarna wordt Wakefield schuldig bevonden aan ethische, medische en wetenschappelijke misdragingen bij de publicatie van zijn onderzoek. Aanvullende studies hebben inmiddels aangetoond dat de data die Wakefield destijds in zijn onderzoek had gepresenteerd, frauduleus zijn.
Er is dus geen enkel bewijs voor een verband tussen autisme en vaccinaties.
Helaas, het kwaad is dan al geschied. Door een ‘perfect storm’ van beroemdheden die niet gehinderd worden door enige kennis (in vaktermen: pathologische Dunning-Kruger), gecombineerd met de opkomst van sociale media, heeft een complottheorie greep gekregen op goedbedoelende, macrobiotische-bachbloesem-snuivende helicopterouders: overheden en de farmaceutische industrie zouden verzwijgen dat je van vaccins autisme krijgt.
Het is ongetwijfeld de meest schadelijke medische hoax van de afgelopen honderd jaar.
De wetenschappers Marcel Verweij en Roland Pierik stellen dat het maar eens afgelopen moet zijn met de vrijblijvendheid rond vaccineren. Dat ben ik roerend met ze eens: wat mij betreft verdienen alle kinderen in Nederland een gelijkwaardige startpositie op het medisch-biologische rad van fortuin.
Grondwet
Iedereen is de baas over zijn eigen lichaam. Dit is vastgelegd in artikel 11 van de grondwet, wat dan ook gretig als argument aangegrepen wordt om een kind niet te vaccineren. De overheid of anderen mogen niets met je lichaam doen als jij dat niet wilt: niemand mag je bijvoorbeeld pijn doen, of je tegen je zin in medicijnen geven. Zolang je er geen toestemming voor geeft, mag je zelfs niet medisch gekeurd worden en mag niemand je haren knippen.
Dat is prima als het om wilsbekwame volwassenen gaat. Maar om te overleven, zijn kinderen afhankelijk van verzorgers die hun belangen behartigen. De gevaren die een kind loopt door niet te vaccineren, kunnen ertoe leiden dat ze misschien helemaal niet tot wilsbekwame volwassenen uit kunnen groeien – soms zelfs niet eens tot volwassenen.
Keuzevrijheid
‘Dan laat jij je kinderen toch lekker wel inenten!?’ is een veelgebruikte tegenwerping, ook door mensen die misschien wél voor vaccinaties zijn, maar die tegelijk vinden dat ouders de vrijblijvende keuze moeten houden niet te vaccineren, omdat zij het recht zouden hebben voor hun kinderen te beslissen wat het beste is.
Ik heb een aantal problemen met deze manier van denken. Ten eerste laten we zo al die kinderen barsten van wie de ouders niet in staat zijn om realiteit en een complottheorie – of een geloof – van elkaar te onderscheiden. Daarnaast zijn er heel veel kinderen die (nog) niet ingeënt worden. Een onderdeel van de beschermende factor van vaccineren is de zogenaamde ‘kudde-immuniteit’; door een bepaalde minimale vaccinatiegraad te bereiken, wordt het onmogelijk voor ziektes als de mazelen om überhaupt voet aan de grond te krijgen in Nederland. Op deze manier is er toch bescherming voor kinderen die niet gevaccineerd kunnen worden, bijvoorbeeld omdat ze jonger dan anderhalf jaar oud zijn, of omdat ze aan taaislijmziekte lijden. Helaas zorgen de complotdenkers ervoor dat de vaccinatiegraad terugloopt, met alle gevolgen van dien.
Realiteit negeren
Dan zijn er nog mensen die betogen dat ze vanwege hun religie het recht hebben hun kinderen niet te vaccineren. Dit is waarschijnlijk het meest gevoelige punt van de hele vaccinatie-discussie. Maar het idee dat je, op basis van je geloof, blijvende fysieke schade aan je kind toe mag brengen, of kunt laten ontstaan, is wat mij betreft misbruik maken van de intentie van het grondrecht op vrijheid van geloof. In feite komt dit argument voor mij op hetzelfde neer als wat de complotdenkers betogen: ‘Het staat mij vrij om de realiteit te negeren en mijn kinderen daar aan op te offeren’.
Alsof je ervan overtuigd bent dat je beter geen airbag in je auto kunt hebben, omdat de kans op ongelukken dan groter wordt. En ook denkt dat autogordels extra gevaarlijk zijn bij een ongeluk.
Daarnaar handelen zou grove nalatigheid zijn. Net zo nalatig als alle argumenten tegen vaccineren laten berusten op een complottheorie die is ontstaan door frauduleus onderzoek, of op de misvatting dat het in naam van een geloof wél gerechtvaardigd is om kinderen – die van jezelf én van anderen – aan enorme risico’s bloot te stellen. Ook als die kinderen dat geloof zelf (later) niet aan willen hangen.
Laten we dus eerlijk zijn en het niet meer hebben over ‘anti-vaxxers’. Het gaat hier om een pro-ziektereligie. En het is tijd om daar iets concreets aan te doen.
En verder: wat Jim Jefferies zegt …
Vrij Links is een meerstemmig platform. Tenzij anders vermeld, spreken auteurs op persoonlijke titel.
