Woensdag 31 oktober was psycholoog professor Jordan Peterson te gast op de Universiteit van Amsterdam. Het discussieplatform Room for Discussion had de hoogleraar uitgenodigd met als doel hem eens kritisch te interviewen. Dat is niet zo vreemd: Peterson is niet alleen een succesvol academicus, ook laat hij zich regelmatig uit over maatschappelijke kwesties en voegt hij zich in het publieke debat.
Links is de psycholoog bepaald niet te noemen. Zijn plaatsing in het politieke spectrum komt vooral doordat hij ageert tegen extreemlinks: hij hekelt het door hem genoemde ‘neomarxisme’ en ‘doorgeslagen feminisme’. Zichzelf als klassiek liberaal kwalificerend verzette hij zich tegen Bill C-16, een emancipatoire Canadese wet die volgens hem zou leiden tot een inperking van de vrijheid van meningsuiting. Tot slot noemt hij, tegen het zere been van veel progressievelingen, het homohuwelijk niet meer dan een ‘reasonable experiment.’ Persoonlijk voel ik me tot de meeste van zijn standpunten niet bijzonder aangetrokken.
Het was van mijlenver te zien dat deze ideeën zouden botsen met die van een aantal studenten van de Universiteit van Amsterdam. Deze UvA-studenten staan immers bekend om hun sterk linkse politieke mening wat soms doorslaat in bezettingen en uit de hand gelopen protesten. Ook Peterson moest het bekopen met felle kritiek uit deze hoek. Die hekeling kwam niet alleen van de studenten zelf, maar opvallend genoeg ook van universitaire docenten. Zo’n tachtig medewerkers vonden dat de spreekvrijheid van Peterson tijdens zijn interview moest worden ingeperkt: zij wilden dat er een extra tegenstander tegenover hem kwam te staan die Peterson’s mening zou moeten ontmantelen.
Wanneer een spreker met een niet-UvA geluid op de universiteit komt, moet hij dus anders behandeld worden volgens deze docenten. Toen Jesse Klaver (GroenLinks) bij exact hetzelfde discussieplatform te gast was, was er geen haan die er met afkeuring naar kraaide. Deze dubbele maat is niet alleen oneerlijk, ook is het simpelweg schadelijk voor het open debat. Het duidt op een linkse bias waarvan iedereen al een vermoeden had dat deze aanwezig was.
Dat is op zijn minst opvallend. Van doctorandussen in spe zou een volwassen houding moeten worden verwacht, maar van docenten al helemaal. Juist zij zouden de poortwachters van het vrije woord moeten zijn. Het zijn de leraren die de universitaire waarden in acht moeten nemen: de vrijheid van meningsuiting, en de daarmee verbonden vrijheid om alles te kunnen bevragen. Deze grondwaarden zijn de bakermat van elke universiteit. Dat Peterson rechtse of conservatieve standpunten verkondigt, doet helemaal niets van die vrijheid af. Alleen in dictaturen wordt een kritische mening gesmoord. Een houding als deze is amper universitair te noemen.
Op het moment dat een discussiegast anders behandeld wordt, kan niet elke mening tot zijn recht komen. Die dubbele maat kan niet de bedoeling zijn. Het is noodzakelijk in een democratische samenleving dat je met elkaar vrij in discussie kunt, bijna alles kunt bevragen en kritische noten kunt stellen waar je dat nodig vindt. Alleen op die manier kunnen dogma’s worden bestreden, is onze verworven vrijheid te waarborgen en is progressie in de wereld mogelijk. Juist die vrijheid is het anker van een open samenleving, van onze grondwet en ook zeker die van alle mensenrechten.
Aan welke politieke kant iemand ook staat, laat hem even vrij spreken als iemand die zo links is als maar zijn kan. Leg hem het vuur aan de schenen, wees kritisch en drijf hem verbaal in de hoek, maar zorg ervoor dat dit op een eerlijke manier bewerkstelligd wordt en niet met angstvallig opgestelde regels die het vrije debat belemmeren.
Vrij Links is een meerstemmig platform. Tenzij anders vermeld, spreken auteurs op persoonlijke titel.
