Nederlandse bestuurders, of ze zichzelf nu links of rechts noemen, weten zich vaak geen raad met de islam. Hun omgang met moslimfundamentalisten is inconsequent, principeloos en gebaseerd op politiek eigenbelang. De middenpartijen jagen hiermee hun kiezers weg en zetten de deur wagenwijd open voor een regeerperiode van nationalistisch-rechts.
Nederlandse bestuurders reageren op spanningen rond de islam met een mengeling van ontkenning en meebuigen met de islam. Waarnemend burgermeester van Amsterdam Jozias van Aartsen zei ooit dat we salafistische jongeren ’de hand moeten reiken’ en hun orthodoxe gedachtegoed ‘moeten accepteren’.
Beide redeneringen – ontkenning dat de aanwezigheid van de orthodoxe islam tot spanningen leidt én accommoderen via aanpassing – zijn niet met elkaar te verenigen. Als moslims het zo geweldig doen in Nederland is aanpassing van onderwijs, cultuur, herdenkingen, moraal en wetgeving al overbodig. En bestuurders die beweren dat moslims de samenstelling en de cultuur van Nederland ingrijpend veranderen en dat daarom alles anders moet, onderschrijven – zonder het zelf door te hebben – de omvolkingstheorie van uiterst rechts, namelijk dat Nederland islamiseert onder druk van de elite. VVD’er Jozias van Aartsen als geestverwant van Michel Houellebecq, wie had dat kunnen denken?
Het immigratie- en integratiebeleid in Nederland is al decennia een moreel mijnenveld. Ons onverwerkte oorlogsverleden telt hierbij mee: de vervolging van joodse Nederlanders – waarbij de overheid een kwalijke rol speelde – projecteert men op allochtone minderheden. Met name de linkse partijen en de aan hen gelieerde wetenschappers hebben zich daarom opgeworpen als hoeders van migranten – en daarmee van de islam. Maar ook het christendemocratische CDA plooide mee met de islam en – zoals Lubbers onder impuls van Mohammed Rabbae – met wensen als de dubbele nationaliteit voor Turken en Marokkanen. De VVD concentreerde zich liever op het faciliteren van het bedrijfsleven, verzwakking van de positie van werknemers en de geleidelijke afbraak van de verzorgingsstaat.
Het bestaan van een moreel mijnenveld komt bestuurders goed uit. Politici van D66, GroenLinks en de PvdA uiten gretig beschuldigingen van racisme en discriminatie aan het adres van als nationalistisch of populistisch geziene politici. De morele verontwaardiging op links heeft veel weg van een politieke afleidingsmanoeuvre. Bij D66, PvdA en GroenLinks blijft het namelijk opvallend stil over de onbetaalbaarheid van woningen in de grote steden, de daling van de koopkracht en de kaalslag die via de Europese Unie opgelegde bezuinigingen veroorzaken. De reden voor die stilte is overduidelijk: men heeft zelf in opeenvolgende kabinetten en begrotingsakkoorden voor al die ontwikkelingen getekend.
Het hoogverheven moralisme van bestuurders richting hun binnenlandse tegenstanders steekt schril af bij de inschikkelijkheid richting dictatoriale buitenlandse overheden. Ankara, Rabat en Riyad mochten de afgelopen veertig jaar ongehinderd een infrastructuur van soennitisch fundamentalisme en Turks nationalisme opbouwen. Conservatieve moskeeën zijn regelmatig gesubsidieerd door linkse of christendemocratische wethouders in de grote steden, in de naïeve hoop dat hiervan een matigende invloed zou uitgaan. Progressieve stemmen uit islamitische gemeenschappen, of dissidenten die uit islamitische landen zijn gevlucht, hoeven niet op een dergelijke voorkeursbehandeling te rekenen.
Sterker nog, Ayaan Hirsi Ali, Zineb el-Razhoui en nu weer Shirin Musa kunnen rekenen op haatcampagnes en rituele verkettering. Regressief Links steunt gretig een ‘cause célèbre als de medewerkster van de politie die een hoofddoek wilde dragen, maar haalt smalend zijn neus op voor vrouwen die ageren tegen de dwang om een hoofddoek te dragen. Terwijl die strijd niet eens primair is gericht tegen de hoofddoek, maar tegen de intimidatie om meisjes te verplichten dit symbool van religie te dragen. Steevast kiest de top van PvdA, D66 en GroenLinks partij voor de geïnstitutionaliseerde islam en tegen de vrije geesten.
Hoogleraar sociologie en migratie Ruud Koopmans verbaast zich er terecht over dat er – ook vanaf links – geen verontwaardiging, protestbewegingen of boycots ontstaan vanwege de onderdrukking van andersgelovigen en atheïsten in islamitische landen als Pakistan, Saoedi-Arabië of Qatar. Dissidenten, vluchtelingen en gevangen uit die landen – zoals de eerst wegens blasfemie ter dood veroordeelde en nu permanent bedreigde Asia Bibi uit Pakistan – krijgen beslist niet de status van ‘cause célèbre’.
De reactionaire tendens onder moslims in Nederland kent inmiddels diverse politieke verschijningsvormen, zoals de Partij van de Eenheid (extremistisch-soennitisch) en Denk (Turks-nationalistisch). Deze partijen zijn met geen mogelijkheid links te noemen. Het zijn getuigenispartijen voor de fundamentalistische islam, volgens wederom Ruud Koopmans een totalitaire ideologie. Denk – waarvan voormannen Kuzu en Oztürk eerst bij de PvdA zaten – is conservatief-rechts met een duidelijke voorkeur voor de islamitische dictator Erdogan. Het gedachtengoed dat types als Arnoud van Doorn van de PvdE verspreiden, is gelijk aan dat van extreemrechts: antidemocratisch, haatdragend en geweldsbereid. De – relatief kleine – kring van mensen met een Nederlands paspoort die voor IS gingen strijden, is te vergelijken met Nederlandse staatsburgers die in ‘40-‘45 vrijwillig naar het Oostfront gingen.
Extreemrechts heeft inmiddels twee verschijningsvormen: ‘extreemrechts met een kale kop’ en ‘extreemrechts met een baard’. Het eerste type hokt bijeen op 8chan en fantaseert over het wegjagen van minderheden. Het tweede type droomt van de sharia in Nederland en de eindstrijd tegen de ongelovigen. Consequent zou zijn beide stromingen altijd te veroordelen en te bestrijden. In de praktijk praat regressief links ‘extreemrechts met een baard’ goed en zegt het ‘extreemrechts met een kale kop’ te bestrijden. Dat laatste gebeurt echter door van alles en iedereen – van de politiek tot aan de cultuursector – een goedkeuringsverklaring voor de islam te eisen. En door – zoals de huiskomiek van de socialistische omroep zonder salarisplafond – alle principiële seculiere geluiden op links te willen censureren. ‘Extreemrechts met een baard’ – zoals het bestuur van de fundamentalistische As-Soennah moskee in Den Haag – wrijft zich in de handen met zulke gewillige ‘helper Lefties’.
Terecht schreef Eddy Terstall onlangs in een opiniestuk in De Telegraaf dat links Nederland – of beter gezegd: het restant van wat ooit links was – een reservaat voor rijke stedelijke blanken is. Socialisten ageerden een eeuw geleden tegen de oude orde, gesymboliseerd door de Oranjes en het grootkapitaal. De machthebbers hielden de arbeiders eronder via de 5 K’s: Koning, Kapitaal, Kerk, Kazerne en Kroeg.
In 2019 zijn de rollen omgedraaid. De politieke erfgenamen van de socialisten disciplineren hun autochtone én allochtone achterban met de vijf M’s: Mondialisering, Multicultuur, Migratie, Moskee en Moralisme. Mondialisering is het excuus voor het einde van de sociale mobiliteit. Multicultuur sluit de vrijdenkers onder de immigranten op in hun eigen gemeenschap. Migratie is een geloofsartikel, waarbij verstandig en doordacht beleid niet is toegestaan. Wat in de moskee gebeurt, is boven alle kritiek verheven. Moralisme snoert via een publieke inquisitie alle – maar vooral de uit immigrantengroepen afkomstige – critici de mond. In de 19e eeuw gunden machthebbers de arbeiders in elk geval nog een borrel om het leed te verzachten. Een dergelijke geste is de vrijdenkers binnen de islam in de 21ste eeuw niet gegund.
Een hint voor regressief links in het debat over hoofddoeken, huwelijksdwang, eerwraak en de islam: lees wat één van de oprichters van de socialistische beweging in Nederland, Ferdinand Domela Nieuwenhuis – predikant en in 1910 auteur van het boek ‘Van Christen tot Anarchist’ – in zijn tijd te melden had over de seksuele moraal in Nederland.
‘Is het niet vreemd dat een meisje ‘onteerd’ heet, als zij geslapen heeft met een man harer keuze zonder permissie van de burgemeester of een briefje van de burgerlijke stand? Of dat een vrouw, als zij, ofschoon gehuwd, geslapen heeft met de man die zij liefheeft, liever dan met haar wettige man, in wiens armen zij zich, wie weet om welke reden, heeft geworpen, alsof het niet veel eerlozer is te slapen met een ‘wettige’ man, voor wie men afkeer, zelfs walging gevoelt!’[1]
Denk daaraan als zelfbenoemde progressieven oreren over hoe geweldig feministisch en vrouwvriendelijk hoofddoek, boerka en sharia wel niet zijn.
Een gesloten club machthebbers – die in hoog tempo zijn machtsbasis kwijtraakt – valt vaak ten prooi aan wensdenken en verliest het contact met de werkelijkheid. Bestuurlijk Links gedraagt zich als Marie-Antoinette vlak voor de Franse revolutie, spelend in een CO2-vrij modeldorp in Amsterdam-Zuid. Links zit gevangen in een huwelijk met neoliberale instituties die de traditioneel linkse kiezer uitkleden.
D66, PvdA en GroenLinks – die bij dagtekening amper 25% van het electoraat achter zich hebben – hopen net genoeg stemmen bij de hoger opgeleide helft van Nederland binnen te halen om hun machtspositie te behouden. Morele chantage (‘de islam bekritiseren is racisme’) en paniekverhalen over nepnieuws moeten de electorale dijkdoorbraak voorkomen. Deze faalstrategie jaagt de traditionele achterban van links richting Baudet en, bij continuering, nóg verder naar rechts.
[1] Albert de Jong, Van christen tot anarchist en ander werk van Ferdinand Domela Nieuwenhuis, A.W. Bruna & Zoon 1970, p. 226
Vrij Links is een meerstemmig platform. Tenzij anders vermeld, spreken auteurs op persoonlijke titel.
