Vrij Links begint met een nieuwe serie: De geschiedenis van de machtelozen. In een tijd waarin het denken over macht en privilege doorgaans één kant op vloeit, willen wij laten zien dat mensen altijd en overal op zoek zijn geweest naar vrijheid. Daarom presenteren wij een serie vol persoonlijke verhalen, interviews, scènes uit films of podcasts die één ding gemeen hebben: het vertelt een verhaal van een mens uit de grote geschiedenis van de machtelozen.
Naar de winnaar gaat de winst, zo simpel is het altijd geweest. Winnaars hebben de macht om de geschiedenis te schrijven en de macht om de regels op te leggen aan alle anderen. Winnaars zijn de koningen en de veroveraars, de kolonisators en de rijke kooplieden, de tirannen en de religieuze leiders. Winnaars zijn de elite van de wereldgeschiedenis: de 1 procent, een minuscule minderheid met een enorme schaduw.
Elk land, elke cultuur en elke tijd heeft zijn eigen winnaars, dus zo simpel is het uiteindelijk toch niet. Macht, rijkdom en privilege zijn niet voorbehouden aan een huidskleur, religie of afkomst. Voorbij het zwart-witdenken liggen de verhalen van mensen met een enorme diversiteit maar meer overeenkomsten dan je zou denken. Die verhalen vinden is nog een kunst.
We weten wie er veldslagen won, wie er gekroond werd door een paus, wie er hele volkeren onderwierp. We weten wie er in de Gouden Bocht woonden, hun portretten hangen in de musea. We weten wie de winnaars waren. Wie macht heeft, kan zich voordoen als ‘de’ stem van miljoenen mensen. De stem van ‘de’ natie, ‘het’ volk of ‘de’ gemeenschap. “De staat, dat ben ik,” zei Lodewijk XIV.
Wie niet kon schrijven – omdat hij, en zij, het nooit geleerd had en sowieso te druk was met de naakte strijd om het bestaan – werd weggespoeld door de tijd. Die komt alleen als naamloze vergetene voor in beschrijvingen van de onbekende massa’s: de armen, de rechtelozen, de slaven; ‘zoveel gestorvenen’ aan honger of oorlogsgeweld. Wie geen flinter macht had – de 99 procent – werd nooit vereeuwigd.
De mens is gelukkig een eindeloos nieuwsgierig en ontdekkend wezen. De boekdrukkunst, wetenschap en wereldwijde communicatie hebben veel veranderd. De mens weet meer van de wereld dan ooit tevoren. Sinds de twintigste eeuw zoeken schrijvers en onderzoekers naar het leven van gewone mensen, vroeger en nu. Naar de 99 procent van de wereldgeschiedenis. Naar de mens die opstaat tegen de macht, of in elk geval probeert te (over)leven.
Hier zijn hun verhalen. De geschiedenis van de machtelozen.
Morgen het eerste verhaal:
Nederland, 1822: het eerste landelijke gesticht voor ‘luilevende’ armen
Beeld: Russische kinderen, tewerkgesteld in fabrieken tijdens de oorlog,
MediaWhalestock/Depostiphotos
Vrij Links is een meerstemmig platform. Tenzij anders vermeld, spreken auteurs op persoonlijke titel.
