Deze donderdag* droeg een grote stoet vrienden de sterkste man van Nederland ten grave. Freek van Duin is 31 jaar oud geworden. Freek was nog geen meter hoog, maar groter dan iedereen die ik gekend heb.
Freek leed aan de ziekte van Duchenne, een progressieve spierziekte. Zijn spieren verdwenen met de jaren en zijn hartspier gaf het als laatste op.
Hoewel Freek de laatste jaren maar twee vingers kon gebruiken, was Freek een actieve en betrokken burger. Zijn nieuwsgierigheid hielp zijn geest in het gevecht met zijn lichaam. Hij was columnist voor het Noordhollands Dagblad en hij schreef een kinderboek.
In mijn leven was hij inspirator. Zoals hij dat voor velen was. Zijn tante bracht hem ooit op mijn pad. Ze had bij een filmbedrijf geïnformeerd of er een filmer was bij wie hij op de set mocht meelopen. Men had mij snel gevonden en zo kwam Freek zestien jaar geleden in mijn leven. Als een groot cadeau, zo zou later blijken.
Vrijdenker
Freek werd een vaste gast op mijn filmsets. Maar vooral was hij al snel een goede vriend. Een scherp criticus, een belezen vrijdenker en een bron van inspiratie. Freek was niet zijn ziekte, stelde hij. Hij was Freek, die daarnaast ook nog een ziekte had.
Hij wilde niet milder beoordeeld worden dan anderen. Hij stond erop dat voor hem steeds weer dezelfde maatstaf werd gehanteerd als voor anderen. Ook al werd zijn lichamelijke achterstand met het jaar, met de maand, met de week, groter.
Pas in de laatste weken kostte de strijd met zijn lichaam zo veel kracht, dat het reilen en zeilen van de rest van de wereld aan hem voorbijging. Thierry Baudet, Mark Rutte, Sigrid Kaag, de vulkaan op La Palma, Max Verstappen of Frenkie de Jong; zijn strijd om zuurstof en zijn verzet tegen de pijn eisten alle aandacht en energie op. Zijn heengaan was voor zover dat mogelijk was pijnvrij en harmonieus.
De laatste jaren beperkten corona en de maatregelen Freeks actieradius. Als extreem kwetsbare was hij beperkt tot huis en tuin. Hij hoopte dat een snelle beschikbaarheid van het vaccin hem nog mooie maanden of jaren buiten zouden opleveren. Hij volgde het nieuws over de ontwikkelingen op de voet. Hij wist er meer van dan velen die over deze materie de microfoon hebben gegrepen.
Coronapas
Toen Freek de prikken eindelijk kreeg, was zijn situatie al flink verslechterd. De laatste weken zat Freek, zoals gezegd, niet meer zo fanatiek op het nieuws. Ik ben benieuwd wat hij, als een van de meest direct betrokkenen, van de coronapas vond.
Natuurlijk nemen en namen veel mensen op dit thema posities in vanuit hun eigen perspectief. Veel mensen die eerder dit jaar nog vonden dat de ’zwakkeren’ zichzelf maar moesten isoleren, spreken nu over parallelle samenlevingen. Anderen, die voorstander zijn van de coronapas, trekken soms een rancuneuze treiterneus naar ongevaccineerden, vanwege hun huidige beperkingen. „Zo rolt de mens,” redeneerde Freek in dat soort gevallen.
Het is onmogelijk om Freek als ’zwakkere’ te kwalificeren. Hij was sterker dan de meesten van ons ooit zullen zijn, maar fysiek kwetsbaar was hij als bijna geen ander. Zijn enige kans op enige veiligheid was een situatie van zeer lage besmettingscijfers, of later het vaccin. Beide ontwikkelingen hield hij scherp in de gaten.
Freek had zelf, vanuit zijn visie, het meeste baat bij strenge coronamaatregelen. Maar Freek zou Freek niet zijn als hij niet mild had gekeken naar de andere kant van het debat. Naar de mensen die eerder en meer bewegingsvrijheid wilden en minder maatregelen, al waren lossere maatregelen niet in zijn belang. Hoe meer virus in omloop, des te meer hij zich moest isoleren om niet besmet te raken. Zijn longen waren immers zeer broos en verstikking zou een gruwelijk einde hebben betekend.
Twee kanten
Toch zag Freek altijd twee kanten. Die van Geert Wilders en van Jesse Klaver, van Israël en de Palestijnen, van de kerk en de goddelozen.
Ook op dit thema zou hij waarschijnlijk zijn beschouwelijke geest niet hebben losgelaten. Hij bezag de mensheid en diens geworstel mild. Milder dan ik. Milder dan de meesten die ik ken. Geharnaste taal en onwrikbare standpunten, daarvoor was zijn geest te rijp, maar ook te open. Daarvoor had hij te veel gevochten en te veel overwonnen.
*Deze column verscheen eerder bij de Telegraaf en is hier met toestemming van, en dank aan, de uitgever en Eddy Terstall gepubliceerd door Vrij Links.
Vrij Links is een meerstemmig platform. Tenzij anders vermeld, spreken auteurs op persoonlijke titel.
