Ter gelegenheid van Internationale Vrouwendag spraken twee Iraanse mensenrechtenactivistes in Nieuwspoort in Den Haag, op uitnodiging van het Comité Iran Vrij. Forouq Kanaani zat in de gevangenis omdat ze zich aansloot bij de Groene Protestbeweging in 2009. Elahe Tavakolian werd tijdens een demonstratie na de dood van Mahsa Jina Amini met opzet in haar oog geschoten. Beide vrouwen zijn wegens levensgevaar gevlucht uit Iran.
Hun verhalen waren aangrijpend en indrukwekkend. Ze zijn vanaf vandaag en morgen te lezen hier bij Vrij Links. We stelden hen na afloop nog één vraag:
U doet beiden een zeer heldere oproep aan de Nederlandse politiek en aan de EU: onderhandel niet met dit regime, doe geen zaken met dit regime, legitimeer hen in geen enkel opzicht. Maar wat kunnen wij als gewone Nederlanders doen om de vrouwen en mannen die in Iran vechten voor een vrije, democratische samenleving, te steunen?
Elahe Tavakolian: “Luister naar de vrouwen van Iran. Naar de vrouwen die lijden, de vrouwen die in de gevangenis zitten. Wees de stem van de vrouwen die gemarteld worden en geëxecuteerd worden. Volg Iraanse vrouwen op social media. Zij zijn meer dan hashtags: ze zijn mensen van vlees en bloed. Voor mij zijn ze de belangrijkste mensen in onze samenleving: zij durven de stem van hun land te zijn en nu leven ze onder dreiging van executie. Deze vrouwen spreken zich krachtig uit, maar ze worden niet versterkt door anderen. Het is alsof mensen het niet wíllen horen.”
Forouq Kanaani: “En wat we heel hard nodig hebben: we worden gehoord in onze eigen taal, maar we moeten ook hier, in Europa, gehoord worden. We worden vrijwel nooit uitgenodigd, niet door tv-programma’s, niet door kranten. Waarom negeren ze ons? Er worden zo veel mensen gemarteld in Iran.
“In 2024 heeft Iran negenhonderd van haar eigen burgers geëxecuteerd. Negenhonderd. Veel Iraniërs zijn het land uit gevlucht en wonen nu hier. Niemand van ons wordt uitgenodigd. Maar wie zien we wel in de media? Degenen die gelieerd zijn aan het regime, of die er in elk geval een goede relatie mee hebben. Die mensen gaan de waarheid niet vertellen. Dat moet eindelijk doorbroken worden. De gewone Iraniërs moeten gehoord worden. Zíj vertellen de waarheid.”
Met toestemming van en dank aan het Comité Iran Vrij plaatsen we vandaag en morgen de teksten van hun lezingen integraal. Vandaag het verhaal van Elahe Tavakolian.
“Ik verloor een oog, maar mijn stem zal nooit zwijgen”
Dames en heren, geachte leden van het parlement en allen die hier vandaag aanwezig zijn, ik spreek niet vloeiend Engels, dus als ik fouten maak, vraag ik om uw geduld en begrip.
Vandaag is het Internationale Vrouwendag, een dag om de kracht en veerkracht van vrouwen over de hele wereld te eren. Ik draag deze dag op aan alle vrouwen die dromen van vrijheid, aan degenen die zich tegen onderdrukking hebben verzet, en in het bijzonder aan de moedige vrouwen van Iran, die alles hebben opgeofferd voor een betere toekomst.
Met heel mijn hart buig ik voor de onverschrokken vrouwen van Iran. Zij die nog steeds gevangen zitten – zoals Fatemeh Sepehri en Nahid Shirpisheh. De rouwende moeders – zoals Mahmonir Mollaei, moeder van Kian Pirfalak, en Nasrin Sha’karami, moeder van Nika, en Nasim Bagheri, moeder van Amirali. En de vrouwen die de geschiedenis van Iran hebben gevormd, onder wie keizerin Farah Pahlavi, een symbool van waardigheid en onverzettelijke steun voor vrouwen.
Ik ben Elahe Tavakolian, een vrouw die door het vuur is gegaan, die pijn heeft doorstaan, maar die hier vandaag ongebroken staat om ervoor te zorgen dat mijn stem wordt gehoord. Ik spreek u niet alleen toe als vrouw of als mensenrechtenactivist, maar als iemand die onderdrukking uit eerste hand heeft meegemaakt, die met bloed heeft betaald voor vrijheid.
Ik verloor een oog, maar mijn stem zal nooit verloren gaan.
Net als duizenden Iraanse vrouwen liep ik mee in de marsen voor mijn fundamentele mensenrechten. En wat was het antwoord?
Een kogel.
Een kogel in mijn oog. Een boodschap van de Islamitische Republiek:
Een vrouw mag niet opstaan. Een vrouw mag niet vechten. Een vrouw moet zwijgen. Maar die kogel ontnam niet alleen mijn zicht. Hij onthulde een regime dat doodsbang is voor vrije vrouwen.
Dit is niet alleen mijn verhaal.
Dit is een misdaad tegen de menselijkheid.
Duizenden mensen zijn geslagen, verblind, gevangengezet en tot zwijgen gebracht, alleen maar omdat ze het lef hadden vrij te willen zijn. En toch leidt datzelfde regime nu een mensenrechtenorganisatie? Hoe kan een regering die haar eigen volk martelt en doodt, worden vertrouwd om mensenrechten te beschermen?
Hoe kan de wereld zwijgen?
Elke dag dat u, de regeringen van democratische landen, weigert actie te ondernemen tegen deze terroristen, elke dag dat u dit regime legitimeert, wordt u medeplichtig aan deze misdaden.
Onderdrukking overleeft niet alleen door de hand van tirannen, maar ook door de stilte van de wereld. Maar wij, de moedige vrouwen van Iran, zullen nooit verslagen worden.
De kogels die ons moesten laten zwijgen, hebben onze stemmen alleen maar luider gemaakt.
Iraanse vrouwen vechten vandaag niet alleen voor zichzelf. Ze strijden voor elke vrouw die lijdt onder onderdrukking, oorlog en geweld. Voor Afghaanse meisjes die geen onderwijs mogen volgen. Voor vrouwen van wie de rechten in stilte worden verpletterd.
Op deze Internationale Vrouwendag roep ik vrouwen overal op: wees de stem van de Iraanse vrouwen. Dit is niet alleen onze strijd; dit is een strijd voor de mensheid. En voordat ik afsluit, wil ik dat u de woorden van mijn dochter hoort:
“Hallo, mama,
Ben je daar nog?
Herinner je je mijn gezicht nog? Het gezicht van mijn broer?
Herinner je je hoe je bloed ons die dag bedekte?
Hoe we schreeuwden: ‘Jullie hebben onze moeder vermoord!’
Ik probeer je gezicht te herinneren, maar het glipt weg.
Want de laatste keer dat ik je zag, verdronk je in bloed.
Ik wil je vasthouden.
Ik wil dat je mijn haar vlecht, zoals vroeger.
Ik wil je hand pakken als de nachtmerries komen.
Maar mijn handen zijn leeg.
En de nachten duren eindeloos.
Ze zeggen dat tijd alles heelt.
Ze hebben ongelijk.
Elke dag wordt mijn hart zwaarder.
Elke dag wacht ik.
Mama, hoe lang moet ik nog wachten?
Waarom is vrijheid altijd zo ver weg?
Waarom is het zo moeilijk?
Waarom is liefde niet genoeg?”
Dit is niet alleen de pijn van mijn dochter. Het is de pijn van duizenden moeders en kinderen. En toch houden we vast aan hoop.
Omdat we geloven. Omdat we liefhebben. Omdat we op een dag vrij zullen zijn.
En daarom zeg ik vandaag, op Internationale Vrouwendag: deze stem zal niet worden gesmoord. Deze strijd zal niet stoppen totdat Iran vrij is, totdat alle vrouwen vrij zijn.
Vrouw. Leven. Vrijheid.
Gerechtigheid voor alle vrouwen.
Elahe Tavakolian
Fotografie: Muriel Leeuwin
Vrij Links is een meerstemmig platform. Tenzij anders vermeld, spreken auteurs op persoonlijke titel.
