In Afrika zijn er dertien landen die vroeger onder Frans kolonialisme vielen. Hoewel politieke onafhankelijkheid op papier sinds midden vorige eeuw een feit is, is de werkelijkheid bitter anders. Kolonialisme was niet louter een politiek, maar vooral ook een economisch systeem, uit op winst ten koste van alles. En Frankrijk heeft – ook al zijn deze dertien landen nu politiek onafhankelijk – haar economische dominantie nooit losgelaten. Een korte film over de financiële en economische houdgreep waarin Frankrijk haar voormalige koloniën nog steeds heeft, staat hier. 

Een van deze dertien landen is Niger. Deze week heeft Frankrijk, na de moord op zes Franse burgers, Niger als ‘rood’ – gevaarlijk – betiteld. Het onderstaande artikel werd op 14 augustus gepubliceerd in het Frans als Niger Eburescent bij Airinfoagadez. Met toestemming van de auteur hier geplaatst, vertaald door Abakoula Argaless uit Niger en sinds twintig jaar in Nederland.

Roodkleurend Niger

We hebben ons nooit afgevraagd waarom ons land een bepaalde kleur heeft op de wereldkaart. Het komt door Frankrijk, dat onze geografische kaart inkleurde, dat we erover na moesten denken. Maar Frankrijk begon deze kaart al in Berlijn te tekenen en maakte hem af in Londen en Parijs. Deze kaart, gemaakt met hun handen, beschouwen ze als hun eigendom. In zijn chromatische cirkel heeft Frankrijk verschillende kleuren. Als het in hen opkomt om landkaarten te schilderen, gebruiken ze kleuren op basis van hun gemoedstoestand.

 Ah! Deze ontwerper en schilder ‘Frankrijk’ houdt ons aan zíjn regels, aan zíjn vierkanten, aan zíjn kompassen, aan zíjn overtuigingen, aan zíjn penselen, zíjn kleuren en zíjn vlakgom. 

Niger is door de wil van Frankrijk rood geworden.

 De symboliek en semantiek van rood in de cultuur en taal van Frankrijk verwijzen naar verschillende afbeeldingen en betekenissen. Is Niger rood geworden als een tomaat, als een roos, als een kreeft of als een haan? Misschien werd Niger een communist, een bolsjewiek of een revolutionair, zonder dat we het wisten. Is Niger rood geworden van schaamte of woede?

Veel internetgebruikers, getuigen van de woede van Nigerezen over de weergave van hun land in het rood door Frankrijk, zeiden: ‘De emotie is echt zwart, zoals Senghor zei.’ We kunnen niet anders dan hier het gedicht van Senghor aan zijn blanke broer vermelden.

‘Toen je werd geboren, was je roze. Toen je opgroeide, was je blank. Als je in de zon gaat, ben je rood. Als je het koud hebt, ben je blauw. Als je bang bent, ben je groen. Als je ziek bent, ben je geel. Als je sterft, word je grijs.

 ‘Toen ík werd geboren, was ik zwart. Toen ik opgroeide, was ik zwart. Als ik in de zon ben, ben ik zwart. Als ik ziek ben, ben ik zwart. Als ik sterf, zal ik zwart zijn.’

Niger, het land van Zwart Afrika, blijft gelijk aan zichzelf, zwart zoals in het gedicht. Maar Frankrijk heeft anders besloten. Rood is Niger in Frankrijks beleving. En rood verwijst naar gevaar.

Niger is helemaal rood geworden – dat wil zeggen: gevaarlijk – nadat zes Franse onderdanen daar het leven lieten. Het was niet rood voor Frankrijk toen honderden Nigerezen werden vermoord door dezelfde criminelen, die naderhand die zes Fransen om het leven hebben gebracht. Wordt de gevaarlijkheid in dit geval bepaald aan de hand van het aantal, of de nationaliteit van de slachtoffers?

Niger is niet gevaarlijk omdat Frankrijk het zegt, maar omdat Frankrijk daar aanwezig is met haar militaire aanwezigheid die een gevaar vormt voor Niger. Deze aanwezigheid dient meer de belangen van Frankrijk dan die van Niger. Deze aanwezigheid die irriteert, die tot opstand leidt, die het terrorisme aanwakkert waartegen noch het leven van de Fransen noch dat van de Nigerezen wordt beschermd.

Niger is niet gevaarlijk omdat Frankrijk het met een penseelstreek rood kleurde, maar omdat het land wordt ondermijnd door slecht bestuur, corruptie, schandalige verduistering en het onrecht dat wordt gepleegd. Bittere armoede wordt veroorzaakt door de breuken en implosies onder het bewind van de Nigerese vrienden van Frankrijk.

Niger is niet alleen gevaarlijk omdat daar Fransen stierven, maar omdat Nigerezen daar in de Diffa-regio, in de Tillabery-regio, stierven onder dezelfde omstandigheden als de Fransen die in Kouré stierven.

Niger is gevaarlijk omdat er oorlog is, omdat er soldaten onverhoeds worden aangevallen en afgeslacht, meisjes en vrouwen worden ontvoerd, mannen worden ontvoerd, losgeld wordt geëist, tienden worden geheven, illegale handel wordt gedreven – en omdat er te veel mensen daarvan profiteren.

Is Niger gevaarlijk geworden omdat de overheid van Niger zich niet durft uit te spreken tegen de druk van de Franse overheid? Niger is gevaarlijk omdat onze verdeeldheid het gemakkelijker maakt voor de machten die onze rijkdom begeren – vooral voor Frankrijk, dat van plan is zijn voormalige koloniale bezit onder zijn invloed te behouden.

 Niger is een gevaar voor Frankrijk. Frankrijk is een gevaar voor Niger. Iedereen heeft zo zijn gevaren. Onder onze gevaren is het Frankrijk dat Niger als een knecht behandelt.

Laten we samenwerken om onze gevaren af ​​te wenden, dat is het belangrijkste. Te midden van de tegenslagen die het land teisteren zijn er niettemin sprankjes hoop: omdat Frankrijk door Niger in het rood te schilderen erin is geslaagd Nigerezen te verenigen.

Waar het nu om gaat, is dat deze eenheid nu ten dienste wordt gesteld van de soevereine mars van dit land, zijn veiligheid, zijn vrije ontwikkeling – en voor een vreedzaam samenleven.

Vrij Links is een meerstemmig platform. Tenzij anders vermeld, spreken auteurs op persoonlijke titel.