Onlangs waren regisseur Eddy Terstall en actrice/sociologe Femke Lakerveld op minitournee in Asturië, op uitnodiging van politiek-culturele organisatie La Vorágine, Filmoteca de Cantabria en Hans van de Broek, hoogleraar sociologie aan de universiteit van Oviedo.
In Spanje gingen zij, als mede-grondleggers van Vrij Links, ook in gesprek over solidaire politiek, de vrije open samenleving en de maatschappelijke verschillen én overeenkomsten tussen Noord-Spanje en Nederland. De films Vox Populi en Simon – beide geregisseerd door Terstall, met rollen van Lakerveld – werden vertoond als opmaat voor verdiepende gesprekken. Femke Lakerveld vertelt over dit bezoek.
Simon laat altijd een indrukwekkende stilte achter bij het publiek – dit merkte ik ook bij eerdere vertoningen in het buitenland. De karakters, de menselijke waarden en emoties, zijn universeel. De vertoning van vrijzinnigheid en de politiek incorrecte humor, humor van mensen onder elkaar, spreekt mensen overal ter wereld aan. Evenals het normaal omgaan met onderwerpen die in veel andere films juist worden gekuist of gepolitiseerd, zoals seksuele geaardheid, diversiteit en intimiteit.
De twee films zijn erg verschillend van elkaar: Vox Populi, uit 2008, is een politieke satire die de fictieve partij RoodGroen op de hak neemt (inmiddels trouwens niet meer zo fictief, gezien de huidige fusie-inspanningen van GroenLinks en de PvdA). Simon gaat over een stoere kerel, een hasjdealer, die ernstig ziek is en omringd door familie en vrienden kiest voor euthanasie, in een verhaal verteld met een grote dosis Amsterdamse humor.
Maar de films hebben op ook veel gemeen: ze staan stil bij de verworven vrijheden in het Nederland in de jaren ’80 en nu; de vrijheid om lief te hebben wie je wilt, je eigen levenspad te kiezen, je eigen (on)geloof.
In Simon is het hoofdkarakter toevallig homoseksueel, de personages komen in alle kleuren en overal vandaan en mensen hebben zo nu en dan seks. Net als in het echte leven. Zonder uitleg, gewoon een stukje wereld. Een progressief stukje, dat wel. Ook voor dit Spaanse publiek duidelijk een verademing.
Wat me opviel is dat de linkse politieke partijen in Spanje een veel steviger sociaaleconomische agenda hebben en dat zij de culturele strijd en identiteitspolitieke agenda meer links laten liggen. De verklaring die ik hiervoor hoorde is: Spanje kende vijf jaar van enorme jeugdwerkloosheid en beleefde een ongekende economische crisis.
Dat maakte dat ik me af ging vragen: hoe hoog moet het water ons hier aan de lippen staan voordat er zo’n shift plaatsvindt? Waarom stemmen zo veel mensen in Nederland ofwel op lifestyle links ofwel op radicaal rechts? Wat mij betreft zouden we ook hier meer bezig moeten zijn met het helpen waarborgen van sociaaleconomische rechtvaardigheid en een bestaansrecht voor iedereen, nu en straks. Ik ben benieuwd op deze transitie nu ook bij ons plaatsvindt en we dit gaan terugzien bij de volgende verkiezingen.
Eddy Terstall over zijn linkse idealen en de waarden van Vrij Links
Vrij Links is een meerstemmig platform. Tenzij anders vermeld, spreken auteurs op persoonlijke titel.
