‘Vrijheid van Meningsuiting: Wie durft nog?’

De Vlaamse politica Assita Kanko en de Nederlands-Amerikaanse publiciste en activiste Ayaan Hirsi Ali herkennen veel in elkaars opvattingen en ambities. Beiden zetten zich in voor mensenrechten, zien de vrijheid van meningsuiting als zuurstof van de democratie. Beiden laten ze zich ook niet de mond snoeren door intolerantie en fundamentalisme. 
Dinsdag spraken zij elkaar in Brussel tijdens het event Vrijheid van meningsuiting: wie durft nog? over vrijheid, islamisme, woke en de waarden van de Verlichting. Henk Bakboord – schrijver, docent urban dance en ondernemer – was erbij. 

Brussel staat een beetje bekend als het ondergeschoven stiefkindje, min of meer verdeeld door de taalstrijd én ingeklemd tussen twee internationaal bekendere steden als Amsterdam en Parijs. Geheel onterecht natuurlijk. Ik ken Brussel als een dynamische stad, een heuvelachtige geschiedenisrijke soort van kruising tussen bovengenoemde steden. Met andere woorden: Brussel is absoluut een bezoekje waard.

Reden voor mijn bezoek was een uitnodiging van mijn Twitter-kennis Assita Kanko. Namens de Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA) zit zij in het Europees Parlement. Het thema van de bijeenkomst luidt: ‘Vrijheid van meningsuiting, wie durft nog?’

Op het programma staan diverse sprekers en een afsluitend gesprek tussen Assita Kanko en Ayaan Hirsi Ali. Even leek het erop dat de stad vanwege de aangekondigde staking in het openbaar vervoer niet of nauwelijks bereikbaar zou zijn. In mijn gedrevenheid deze dames te ontmoeten, waagde ik de gok om onderweg te stranden.

Al geruime tijd ben ik bewonderaar van Kanko’s standpunten over integratie van minderheden. Deze pittige tweet trok mijn aandacht:

Ik denk dat een geslaagde integratie een bedreiging is voor links die baat heeft bij het falen van de integratie. Het pamperbeleid is de levensverzekering van links. Met de nieuwkomer als eeuwig slachtoffer dat nooit zelf verantwoordelijk is maar altijd hulp nodig heeft.#RTL pic.twitter.com/DDlkVQUe70

— Assita Kanko MEP (@Assita_Kanko) May 1, 2022

Herkenbaar in eigen leven

Haar boodschap raakte me vanwege de herkenbaarheid met incidenten in mijn eigen persoonlijke leven. Na mijn retweet plus commentaar en uitgebreide correspondentie over Kanko’s statement, kreeg ik een uitnodiging om op 31 mei het evenement in Brussel bij te wonen. Bij deze bijeenkomst in het gebouw van het Europees Parlement zou Kanko in gesprek gaan met Ayaan Hirsi Ali die voor deze gelegenheid vanuit San Francisco was gekomen.

Achter de tafel bevonden zich ook Theo Franken (N-VA), lid van de Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers, en de Franse romancier-essayist Pascal Bruckner. Zijn laatste boek draagt de veelzeggende titel: Schuldig over de hele lijn. Hoe de witte man de ideale zondebok werd.

Bruckner trapt af en neemt het in zijn betoog voor Hirsi Ali op: “Zij is verraden door de PvdA en op enkele goede vrienden na door zo ongeveer iedereen om haar heen. Uiteindelijk kwam zij als banneling in de Verenigde Staten terecht.”

Bruckner vervolgt met de verklaring dat het Franse volk op niet mis te verstane wijze en na lange strijd heeft afgerekend met religieuze tyrannie. Godslastering is sinds lange tijd géén issue in Frankrijk. Daarom verbaast het hem dat de zich seculier noemende, Franse progressieve elite hier tóch een issue van maakt.

Bruckner besluit met de stelling dat in Europa kritiek op en zelfs ridiculisering van het christendom volkomen legitiem is, terwijl kritiek op de islam veel eerder ‘racisme’ of ‘xenofobie’ wordt genoemd. Hij spreekt zijn afschuw uit over vervolging van welke gelovige dan ook. Zowel elke religie aanhangen áls elke religie bekritiseren of bevragen is een fundamenteel mensenrecht.

Woke en cancelcultuur

Ayaan Hirsi Ali houdt haar verhaal in het Engels. Zij verstaat nog Nederlands, maar die taal spreekt zij vanwege haar verblijf in de Verenigde Staten uiteraard al lang niet meer dagelijks. Hirsi Ali benadrukt de verslechterde situatie met betrekking tot intolerantie vanuit de radicale islam en het ‘woke’-gedachtegoed. Zij waarschuwt hiertegen:

“De cancelcultuur wordt steeds angstaanjagender. Er zijn professoren die opeens hun werk niet meer mogen doen”, zegt zij. “Het gaat in de academische wereld van binnenuit. Ik zie het als een ontwikkeling die gevaarlijker is dan de radicale islam.” Als verklaring voor dit statement, dat velen de wenkbrauwen doet optrekken, geeft zij aan: “De radicale islam is makkelijker te herkennen en er is makkelijker oppositie tegen te voeren.”

Er worden enkele korte videobeelden getoond over de moord op Theo van Gogh met wie zij de film Submission produceerde. Deze film werd door de moordenaar van Van Gogh opgevoerd als hoofdreden voor de aanslag. Tot op de dag van vandaag heeft Hirsi Ali moeite naar deze videobeelden te kijken.

Ze geeft aan dat linkse progressieven de immigranten vaak hebben gepamperd: “Geef ze tijd en het komt vanzelf goed, maar hoeveel tijd is er nu voorbijgegaan? Nee, met de integratie is het niet goed gegaan. Niettemin doet de meerderheid van de immigranten het goed. Het is slechts een kleine minderheid die nog altijd leeft als op de dag van aankomst.”

Vanwege deze houding is zij naar eigen zeggen vaak uitgemaakt voor ‘bounty’ of ‘nestbevuiler’. Mijn persoonlijke ervaring hiermee is dat mensen die deze woorden uiten, enerzijds terecht aangeven dat je niet voor de blanke man moet buigen – en anderzijds stiekem vinden dat je wel voor hén moet buigen! Een beetje lood om oud ijzer. Ik wil en kan hier niets mee.

Tenslotte roept Hirsi Ali tot bestrijding van het ‘woke’-gedachtegoed door middel van debat zonder zélf intolerant te worden. “We moeten duidelijker zijn over intolerantie die wij niet tolereren. Zo raakte ik als migrant gefrustreerd over het feit dat Europeanen niet uitleggen wat hun waarden zijn.”

Theo Francken belicht een ander aspect. Hij pleit voor heldere immigratiewetten: “Duidelijk moet worden gemaakt wie je binnenlaat en wie je kunt weigeren.” Verder verafschuwt hij een koranverbranding die onlangs in Zweden plaatsvond. Hij noemt dit een verachtelijke en belachelijke provocatie. “Stel grenzen aan wat wél en niet toelaatbaar is.”

Francken stelt de open vraag: wat kunnen we doen aan radicalisering, of verdwijnt het vanzelf? Hij vindt het jammer dat de linkse partijen op deze bijeenkomst niet vertegenwoordigd zijn. “Het voelt aan als preken voor eigen parochie, een gemiste kans voor een mooi debat.”

Pas op voor je eigen intolerantie

Er wordt een video getoond van het Belgische talkshow De Zevende Dag met Assita Kanko als gast, waarin een vrouw van kleur beweert dat zwarte mensen niet racistisch kunnen zijn. Kanko veegt dit van tafel; ze noemt dit een verlangen naar macht en voelt eerder medelijden met dan afkeer van deze mensen: “Zij zien zich voornamelijk als slachtoffer.” Assita Kanko is dankbaar in een vrij, open en transparant Europa te wonen.

Het gesprek tussen de beide dames vind ik persoonlijk een verademing: de meeste vrouwen van kleur in mijn omgeving bespreken dit soort dingen niet en zijn in mijn opinie veel bezig met ras- en kleurissues. Hirsi Ali en Kanko zijn het met elkaar eens over het onderwerp ‘slachtofferisme’. Ze geven een aantal punten aan om hieraan te ontkomen: “Jaag ongeacht je kleur, je dromen na en bestempel niet zomaar ongefundeerd iemand als ‘racist’. Pas dus op voor je eigen intolerantie.”

Mijn brandende vraag aan Ayaan Hirsi Ali waar ik zelf mee worstel is: “Het valt mij op dat sommige geslaagde en succesvolle gekleurde Nederlanders zich alsnog in de slachtofferrol wentelen, wat naar mijn mening geen goede stimulans voor mensen in achterstandspositie is. Wat is úw boodschap naar hen?”

Ayaan Hirsi Ali zegt hierop: “Vind mensen die je helpen ‘omhoog’ te komen en mijd degenen die je hierin tegenhouden of zelfs tegenwerken. Je hébt het in je om te groeien en doe alles om het beste uit jezelf te halen!”

Toegegeven: jarenlang worstelde ik ook met bovenstaande denkpatroon. Constant de schuld van het eigen onvermogen leggen bij opvoeding, familie, de omstandigheden, tot aan ‘hogere machten’ toe! Het heeft me niet veel opgeleverd. Totdat ik in aanraking kwam met vrije geesten die mij leerden: niet alleen de ander bevragen, maar vooral het eigen denken en handelen, én er geen probleem mee hebben zélf bevraagd te worden. Dit denkpatroon leverde veel meer op.

Vrij Links is een meerstemmig platform. Tenzij anders vermeld, spreken auteurs op persoonlijke titel.