Roel Sint: ‘Links moet eens keuzes durven maken’

Roel Sint was van 2012 tot 2017 lid van de SP. Sinds juni 2018 is hij bestuurslid van Vrij Links, een platform voor progressieve opinies dat opgericht werd na het spraakmakende manifest Vrij Links.
Zijn eigen opinies steekt hij alvast niet onder stoelen of banken. Wat links volgens hem moet doen om weer echte politieke invloed te krijgen? ‘Fuseren tot één partij, een realistische visie op immigratie en integratie uitdragen, en het sociaal-economisch programma laten schrijven door Ewald Engelen.’  

‘Na de financiële crisis in 2008 ben ik politiek betrokken geraakt. Dat was een van de grote prikkels voor mij, mijn boosheid over de onrechtvaardigheid in de wereld en de manier waarop de wereld überhaupt gerund wordt. De enige partij die ik toen echt consistent vond in hun kritiek op dat systeem was de SP. Maar in feite ben ik geen socialist. Ik ben een boze sociaal-democraat.’

Wat is het verschil?
‘Technisch gezien wil de socialist alles in staatshanden hebben. Maar ik ben niet tegen kapitalisme, alleen wel tegen de uitwassen van het huidige financiële systeem. We hebben de banken overeind gehouden en opnieuw hun gang laten gaan, maar ondertussen stortte de regering ons land in een crisis door aan de drie-procent-regel vast te houden.
‘En ik geloof dat voor die hele crisis wereldwijd maar drie of vier mensen de gevangenis in zijn gegaan. Als al die andere bankiers geen enkele verantwoordelijkheid hebben, waarom krijgen ze dan zo veel betaald? Ik vind dat bizar. Dat je al die bonussen krijgt, tot daaraantoe – maar dan ook persoonlijk alles terugbetalen als het fout gaat. Alles.’

Ewald Engelen geeft daar ook zijn ongezouten mening over.
‘Ik ben een fan van die man. Ben het helemaal met hem eens en met mij denk ik nog heel veel mensen. Tegelijkertijd zie ik ook dat linkse partijen desondanks geen voet aan de grond krijgen. GroenLinks, SP en PvdA samen hebben nu 37 zetels. Dat is nog niet eens een derde.’

Hoe verklaar jij dat?
‘Wat mij betreft is dat voor een groot deel aan de PvdA te wijten. Die waren zó compromisbereid geworden dat ze niet meer herkenbaar waren als linkse partij in een regering. Na Rutte II is het vertrouwen in linkse partijen verdwenen bij iedereen in Nederland die op een kwetsbare positie zit. En dat worden er steeds meer. Omdat de huren omhoog gaan, omdat de zorg duurder wordt. Veel mensen vertrouwen de instituties niet meer en links in zijn totaliteit niet.’

Het ligt allemaal aan de PvdA?
‘Zeker niet. Links heeft in zijn algemeenheid het probleem dat ze geen verhaal meer hebben. Links wuift een aantal zaken te veel weg en onderschat de boosheid bij de mensen die ooit het electoraat waren.

‘Dan gaat het niet alleen om sociaal-economische thema’s maar ook om het probleem dat men woont in een wijk waar men zijn buurman niet meer verstaat. Daar kan nog steeds niet écht open over gesproken worden. Nog steeds niet. Zelfs als de WRR – de wetenschappelijke raad voor het regeringsbeleid nota bene – er een rapport over uitbrengt worden er mensen boos over de ‘onwelgevallige boodschap’.’

Behalve als je in de grachtengordel woont en je wilt bestrijden dat de winkels te ‘toeristisch’ en Engelstalig zijn, want dat is niet zo leuk voor de bewoners van de grachtengordel.
‘Dat is ook het selectieve ervan. En die variant van links is een soort hobby geworden voor mensen die inmiddels zelf alles hebben, en van daaruit redeneren hoe de wereld zóu moeten zijn. Maar die daarbij niet onderkennen dat er ook keuzes gemaakt moeten worden.

‘Kijk nou naar het Klimaatakkoord. Daar erger ik me echt kapot aan. Het klimaat is een serieus groot probleem. Dat kan niemand meer ontkennen en de mensen die dat nog wel doen, zijn wat mij betreft van de pot gerukt.
‘Maar in de praktijk: als we de CO2 uitstoot van Nederland tot nul reduceren, scheelt dat op wereldniveau 0,5 procent. Dat is dus echt helemaal niks. Zelfs als je de Nederlandse burger helemaal afknijpt, bereik je er niets mee, echt niets. Dan kun je in Nederland beter gewoon zorgen dat we onze voeten droog houden. Investeren in dijkverhogingen, nieuwe Deltaplannen. Ik wou ook graag dat het anders was, maar je moet realistisch blijven.’

‘En kijk ook naar de opvang van vluchtelingen. Zij hebben echt een onderdak nodig, dat snap ik en daar ben ik helemaal vóor. Tegelijk vind ik dat je van mensen die hier in Nederland komen wonen, ook iets mag verwachten. Ik ben niet van plan om vijftig jaar feminisme over te moeten gaan doen. Dat vind ik zonde van de tijd. We hebben ándere problemen op te lossen.’

Wat vind jij dat links over immigratie zou moeten zeggen?
‘Dat daar absoluut reële grenzen aan zijn. En dat een onderdeel van immigratie is dat je zorgt dat de mensen die hier komen, volledig mee kunnen en zullen draaien in de maatschappij. Niet een beetje, niet aan de zijlijn, niet ‘laten we maar vier generaties wachten en hopen dat moeders dan een keer uit de keuken mag’. Nee. Vanaf dag één zijn dit de spelregels in Nederland. In Nederland zijn mannen en vrouwen gelijk.’

Jij zegt: realistische grenzen durven stellen aan immigratie, juist ook om te zorgen dat iedereen die hier is, ook echt mee kan doen?
‘Absoluut. En om te zorgen dat we de verzorgingsstaat op peil kunnen houden, ook voor de mensen die al lang in Nederland zijn, die hulp nodig hebben. Wees daarin reëel als linkse partij. Je kan wel heel erg drammen en vasthouden aan een soort Utopia waarin we iedereen en alles kunnen opvangen en waar iedereen te allen tijde zijn eigen levenswijze kan vasthouden en niemand zich aan elkaar hoeft te ergeren – maar dat bestaat niet. Het bestaat niet.

Er zijn parallelle samenlevingen ontstaan als gevolg van het laissez-faire beleid. Ik vind dat een groot probleem

‘Met heel veel jongere allochtonen zie je het absoluut goed gaan. Heel veel van hen zijn goed opgeleid, aan het werk. En tegelijkertijd zie je ook veel mensen steeds conservatiever worden. Er zijn parallelle samenlevingen ontstaan als gevolg van het laissez-faire beleid. Ik vind dat een groot probleem. Voor jonge vrouwen, maar ook voor andersdenkenden, ongelovigen, homo’s – mensen die nog het meest klem zitten in religieus-patriarchale systemen. Daarbinnen heb je natuurlijk ook nog een groep mensen die gevlucht zijn voor autoritaire regimes en die hier dan opnieuw tegen dezelfde problemen aanlopen in hun sociale omgeving. Zie de documentaire Vrijdenkers op de vlucht bijvoorbeeld, of lees het verhaal van de naar Noorwegen gekomen familie van Deeyah Khan.

‘En dat vind ik totaal onacceptabel. Laten we met zijn allen eindelijk eens een keertje éen geluid laten horen vanuit de volledige politiek voor wat betreft de rechten van de vrouwen, rechten van homo’s, voor álle inwoners van Nederland.’

Inclusief de orthodoxe moslims, of gereformeerden?
‘Natuurlijk! Voor álle inwoners. Ik vind dat in Nederland iedereen de ruimte moet hebben om te geloven wat hij of zij wil. Zolang hij het maar niet oplegt aan anderen en ook dat geldt over en weer. En misschien ben ik heel egoïstisch: ik zou graag willen dat mijn zoon met wíe dan ook kan trouwen. Niet dat zijn toekomstige partner van strenggelovige ouders niet met hem mag trouwen. Of met mijn dochter.’

En als jouw zoon besluit om met een strenggelovige moslima te trouwen?
‘Dan verwelkom ik haar met open armen. Ik zal het absoluut met haar oneens zijn, maar ik verwelkom haar. En dan zullen we soms stevige discussies hebben aan de familiebrunch, net zoals ik met mijn katholieke schoonouders doe.’

Je noemt de grote teleurstelling in de PvdA, je hebt zelf (bescheiden viraal op Twitter) je SP-kaart doorgeknipt. Wat maakte dat je dacht: Vrij Links gaat het verschil maken?
‘Ik weet niets eens of ik van het begin af aan dacht dat Vrij Links het verschil zou maken. Maar ik ben links, ik ken veel linkse mensen, en wij vonden allemaal dat het niet goed gaat. Ons doel was vooral een platform om alle linkse partijen wakker te schudden. Om links weer groot te helpen maken.’

Hoe zie je dat gebeuren?
‘Nederland is natuurlijk nooit een overwegend links land geweest. Linkse partijen hebben nooit een meerderheid van stemmen gehad in Nederland. Maar de laatste jaren gaat het wel echt ontzettend slecht met links. Doordat ze het vertrouwen kwijt zijn, doordat ze niet altijd keuzes durven maken, en doordat de drie grootste linkse partijen – PvdA, GroenLinks en SP – heel erg bezig zijn zichzelf te profileren ten opzichte van elkaar. Snap ik allemaal wel, je moet je eigen ‘merk’ hebben op links en zo.
‘Maar dat de linkse zetels over hen drieën verspreid worden, zorgt ervoor dat ze alle drie machteloos zijn. Wil links weer echte macht krijgen, dan zullen ze moeten fuseren. Dat is volgens mij gewoon onvermijdelijk. Drie losse partijtjes gaan het niet redden in Nederland. Maar als je ze bij elkaar brengt, is het in een klap de grootste partij.
‘Hopelijk hebben ze dan op elkáar een dempende werking; niet heel extreem socialistisch en ook niet te neoliberaal. En als iedereen in de top die boos wordt om een fusie, dan met stoom uit de oren opstapt – prima. Doei! Wegwezen. Jou hebben we niet nodig. Je gaat maar naar een andere partij die in de baantjescarroussel ingehaakt is.’

Voor jou is het helder?
‘Fuseren tot één partij, een realistisch beleid op immigratie en integratie, en het sociaal-economisch programma laten schrijven door Ewald Engelen. Als je die drie dingen bij elkaar pakt, en je zet de meest aansprekende jonge mensen uit die partijen op de lijst, dan gaan we het meemaken. De jeugd is de toekomst. Ik wil er alles aan doen om deze wereld zo mooi mogelijk te maken. Niet voor mezelf. Voor mijn kinderen.’