Mijn vader woont in een verpleeghuis. Hij heeft veel zorg nodig, heeft veel geestkracht, maar kan niet meer schrijven. Door de coronacrisis is hij momenteel liefdevol ingesloten, en kan hij geen bezoek krijgen van zijn vrouw – mijn moeder – en zijn (klein)kinderen. Ik ben daar zelf erg teleurgesteld over, maar mijn vader en moeder dragen dit moedig, en weten dat ze altijd bij elkaar zullen horen.
De medewerkers van het verpleeghuis nemen de intrinsiek gemotiveerde familiezorg over, en ik krijg de indruk dat dit – met behulp van onder andere videotelefoons – redelijk goed lukt. Ik heb daar grote waardering, respect en bewondering voor.
Wat mij opviel is dat de verpleeghuiszorg pas veel later aandacht en waardering kreeg -bijvoorbeeld op #frontberichten – en dat de middelen voor virusbestrijding in de verpleegzorg achter liepen bij de ziekenhuiszorg. Daarnaast zien we discussie over de ‘dure zorg’ aan 80-plussers, aangejaagd door angst voor een heftige economische crisis.
Maar het is toch merkwaardig en onrechtvaardig dat deze vrees wordt afgewenteld op oude mensen? Het is helaas de huidige tijdgeest: een gebrek aan respect voor ouderdom, en andere liefst vergeten kwetsbaarheden. Kwetsbaarheid wordt gezien als ‘gebrek’, in plaats van als kracht.
Het lijkt er op dat de waardering voor de zorg die je doet en de middelen die je krijgt, afhangen van het maatschappelijk respect voor de mensen die je verzorgt. Naast de verpleeghuiszorg krijgen ook thuiszorg, gehandicaptenzorg, mantelzorg en andere onbetaalde zorg minder aandacht, waardering en middelen. En hier gaat het eveneens om oudere mensen, of mensen met ‘gebreken’.
Zijn we alvast aan het experimenteren met aankomende wetsvoorstel ‘voltooid leven’? Ik ben heel benieuwd – maar ook bevreesd – op wat voor manier de coronacrisis deze discussie zal beïnvloeden. Het is stuitend hoe de – in beginsel terechte – discussie over wat zinvolle zorg is, voor ouderen dreigt te verworden tot een debat over de ‘kostenpost’ van kwetsbare mensen.
Even goed kijken naar de haperende economie. Is zorg die grote kostenpost? Ik vraag mij dit af. Iemand waar goed voor gezorgd wordt levert immers veel op. Niet alleen werk, inkomen en belastinggeld, maar vooral zingeving, solidariteit, welzijn en verbondenheid.
En bovendien: is mijn vader een grotere kostenpost voor onze samenleving dan ‘grootverdieners’, bijvoorbeeld bankiers of aandeelhouders? Leveren die allemaal een adequate waardevolle tegenprestatie voor het geld dat zij krijgen? Ik vrees van niet.
En dan is het nog altijd zo dat wanneer een overheid en samenleving meer waarde toekent én meer uitgeeft aan zorg, een land welvarender wordt. Dat is niet toevallig, maar logisch. Zorg is een belangrijke drager van de economie. Omdat er niemand is waar nooit voor gezorgd is, en iedereen ooit voor iemand zal zorgen.
Onze economie gaat niet aan zorgkosten ten onder. Wanneer de havens stilliggen, gaat de zorg gewoon door. Omdat dit voor iedereen goed is. Uit respect voor alles wat kwetsbaar is, omdat iedereen kwetsbaar is. Niet alleen 80-plussers, niet alleen mijn vader.
Geloven in de kracht van kwetsbaarheid! Dan kan de discussie over de inhoud en waarde van ouderenzorg met zuivere en respectvolle intenties gevoerd worden.
Beeld: Jack Finnigan via Unsplash
Vrij Links is een meerstemmig platform. Tenzij anders vermeld, spreken auteurs op persoonlijke titel.
