Keyvan Shahbazi schreef drie jaar lang columns voor de Volkskrant online. Drie weken geleden, op 18 augustus 2019, verscheen de column die zijn laatste daar zou blijken te zijn. ‘Wie zich tegen het islamisme verzet, heeft in Europa nog een tegenstander: de linksig-romantische fellow travellers die in een meelijwekkend reactionaire gedaante voor de islamisten het woord voeren,’ schreef hij.

Journalistieke ophef ontstond er twee dagen later, toen hoofdredacteur Philippe Remarque – zeer ongebruikelijk in de relatie tussen redactie en columnist – afstand nam van de column. Shahbazi noemde namelijk ook namen in zijn column; Remarque zag dit als ‘persoonlijke aanvallen die aan smaad grenzen’.

Daarop gaf een groot aantal andere journalisten, columnisten en wetenschappers hun steun aan Shahbazi, de column en de vrijheid van columnisten om het debat scherp aan te zetten. Onder meer Ton Nijhuis, Afshin Ellian, Carel Brendel, Geerten Waling, Erdal Balci, Leon de Winter, David Pinto, Arnout Brouwers en Bart Collard spraken zich voor hem uit.

Keyvan Shabazi besloot zelf te stoppen met zijn columns voor de Volkskrant. Maar hij blijft schrijven – zijn geweten staat hem niet anders toe. ‘De onruststoker’ is het verhaal van een man die niet kan zwijgen. 

– Redactie

De onruststoker

‘Jij bent een onruststoker!’, riep mijn vriend, nog voordat ik hem de hand schudde. De afspraak was om met een kop koffie na te praten over mijn laatste column voor de site van de Volkskrant en de paniek die daarna uitbrak. ‘Je verstoort ruw hun droom, je ontneemt ze hun illusie, dat doet pijn’, voegde hij eraan toe. 

‘Jij bent een columnist, jij ageert als de grens tussen goed en kwaad vervaagd wordt, als alles om de lieve vrede grijs wordt gehouden, als niemand wordt aangesproken. Een columnist moet voorkomen dat het debat sterft in lamlendigheid. De columnist moet roeren om zuurstof in het water te krijgen, anders worden de bacteriën actief.’

Inmiddels was ik al gaan zitten. ‘Ik schrijf niet om te behagen,’ zei ik. ‘Ik ben onafhankelijk, en schrijf noch vanuit een linkse noch vanuit een rechtse overtuiging. Ik ben een psycholoog, ik analyseer het gedrag dat ik waarneem. Daarbij blijf ik aan één ding trouw: de feiten. Welke passage in die column was niet gebaseerd op feiten?

‘Als een krant voortdurend maar één persoon als ‘de Iran-deskundige’ opvoert, loopt die krant het risico een spreekbuis van verborgen politieke en ideologische motieven te worden. Dan weerspiegel je niet verschillende perspectieven, maar ben je een parochie-orgaan geworden.

‘De opkomst van extreemrechts is een groot gevaar. Maar wat volledig onderschat wordt, is de reactie daarop vanuit de linkse goegemeente waar men de achterdeur openzet voor het politieke islamisme. Het politieke islamisme dat onder het mom van antiracisme en gelijkheid-denken als een sluipend gif het linkse spectrum van de samenleving en politiek binnen sijpelt. Terwijl daar tegenwoordig de belangrijkste bezigheid is de taal te zuiveren, in de geest van de culturele revolutie: ‘blank’ is fout, ‘wit’ is goed.’

‘Waarom schrijf je eigenlijk nog?’ vroeg mijn vriend. ‘Je bent het voorbeeld van de maatschappelijk geslaagde politieke vluchteling, al bijna twintig jaar in Den Haag, tal van Nederlandse bewindspersonen geadviseerd, gelukkig getrouwd, fantastische kinderen, financieel de rest van je leven volkomen onafhankelijk. Waarom ga je in dat water zitten roeren? Wat kunnen die bacteriën jou schelen?’ 

‘Wat jij nu zegt,’ zei ik, ‘past niet in het frame dat men op mij probeerde te plakken: ‘de columnist aan wie men het podium heeft geboden om over zijn gruwelijke ervaringen te schrijven’ tegenover ‘de gerespecteerde deskundigen!’ Wie bepaalt wie deskundig is? De stukken die ik voor de Volkskrant over Iran schreef, zijn deels op verzoek van de krant zelf geschreven. En waar ik over Iran schreef, was dat ook vaak als voorbeeld voor het islamisme in het algemeen. Maar blijkbaar was dit allemaal de oud-hoofdredacteur ontgaan.’

‘Dit verhaal moest verteld worden, omdat de tienduizenden slachtoffers van het islamisme in Iran al tientallen jaren geen stem hebben, doordat ze vastzitten of in de massagraven liggen. 

‘Mijn geweten laat mij niet toe om te zwijgen als de daders worden witgewassen door een stel nepdeskundigen, als men schrijft dat dat regime ‘geen theocratische dictatuur’ is. 

‘Dát is smaad. Dát is laster.

‘En wat moet ik denken, als een ‘Iran-deskundige’ in een bijeenkomst van extreemlinks met zijn Iraanse paspoort zwaait en roept: ‘Ik ben niet loyaal aan Nederland’? Is het geen smaad als diezelfde persoon de rol van het Iraanse regime bagatelliseert bij de standrechtelijke executie van twee politieke vluchtelingen in Den Haag en Almere voor het oog van hun kinderen?

‘Gefeliciteerd, met je ‘gerespecteerde deskundigen’. 

‘Iemand appte mij: ‘Je hebt natuurlijk gelijk, had maar geen namen genoemd’. Maar ik schrijf niet om te behagen. Ik ben een columnist, een onruststoker!’ 

‘Daar wil ik op drinken,’ zei mijn vriend. 

‘Dan wordt het geen koffie maar wijn,’ riep ik lachend richting de ober.  

Vrij Links is een meerstemmig platform. Tenzij anders vermeld, spreken auteurs op persoonlijke titel.