Vorige week sprak Eva Vlaardingerbroek het congres van de FvD toe ‘over de gevaren van het hedendaagse feminisme’. Ze wees in haar lezing op de hypocrisie van feministen die het patriarchaat fel bestrijden wanneer het komt in de vorm van witte/blanke mannen, maar die het geen strobreed in de weg leggen als het zich voordoet in de gedaante van fundamentalistische islamisten.
Nu deel ik haar kritiek op deze hypocrisie bij een deel van de feministes absoluut, en ik heb daar bijvoorbeeld hier, hier en hier over geschreven. En als Vlaardingerbroek wat verderop in haar lezing spot met feministische stellingen zoals ‘een deur open houden is seksistisch’, ‘maandverband is voor menstruerende mensen’ en ‘echte feministes moeten hun okselhaar laten groeien’, dan kan ik daar ook best in meelachen.
Maar – deze spot is vrijwel letterlijk al zo oud als de weg naar Rome.
Vlaardingerbroek zelf koos in haar lezing voor een citaat van Alexis de Tocqueville, uit 1840 maar liefst: ‘Er zijn mensen in Europa die de verschillende eigenschappen van de seksen verwarren en menen van man en vrouw wezens te moeten maken die niet alleen gelijk, maar eender zijn. Hetgeen hen beiden verlaagt en slechts zwakke mannen en onbetamelijke vrouwen doet ontstaan.’
Maar wat er niet bij werd verteld in deze lezing: Tocqueville zélf vond dat de natuurlijke plaats van de vrouw in het huis was, dienstbaar aan de man. Nu geloof ik onmiddellijk dat Vlaardingerbroek met haar citaat zeer zeker niet bedoelt dat zij alle verworvenheden en de gelijke rechten van vrouwen op wil geven. Ze is zelf rechtsfilosofe en ze staat een politiek congres met 2500 aanwezigen toe te spreken.
Maar precies zulke opvattingen over de ‘natuurlijke aard’ van vrouwen zijn, door alle tijden heen en in alle culturen, altijd hét argument geweest om vrouwenrechten tegen te houden.
Baudet en Vlaardingerbroek zelf zouden, om hun verklaarde steun voor de verworven gelijkberechtiging van vrouwen nu, door Tocqueville een ‘zwakke man’ en een ‘onbetamelijke vrouw’ zijn gevonden. Ik bedoel dit niet als een belediging – ik ben het zelf ook.
Elke verworvenheid, elke gelijkberechtiging, is bevochten door vrouwen die in hún tijd als onnatuurlijk, onvrouwelijk, zuur en/of jaloers werden gezien, ook in de ogen van (cultuur)christelijke witte/blanke mannen. En vrouwen.
Wie bovendien de gelijkberechtiging van vrouwen nu hoog houdt als ‘een kroonjuweel van onze Europese beschaving’, zoals Vlaardingerbroek deed, zou zich daarbij ook goed moeten realiseren wie die kroonjuwelen eigenlijk naar 2019 hebben gedragen. Progressieve, moedige mensen, die durfden opstaan tegen wat in hún tijd als ‘de natuurlijke aard’ van mannen en vrouwen werd gezien.
Het is dan ook een gotspe, dat de partij van Baudet, die de glorie van ‘onze Europese beschaving’ ergens lokaliseert tussen de 17 en de 19e eeuw; dat de partij van Vlaardingerbroek, die instemmend een ‘in onze kringen zeer bewonderde’ Franse filosoof uit 1840 citeert; dat uitgerekend díe partij de resultaten van een eeuwenlange strijd van feministes, socialisten, progressieven en liberalen als kroonjuwelen opeist.
Het is nóg een keer een gotspe om te doen alsof die kroonjuwelen louter ‘Europees’ zouden zijn, en alsof die kroonjuwelen alleen door ‘Europeanen’ zouden worden gewild. Zijn wij Europeanen zo anders? Zijn vrijheid en gelijkwaardigheid en democratie voor ons zoveel belangrijker dan voor ‘andere culturen’?
Het is precies hier dat het Forum voor Democratie en het door hen zo vaak aangeklaagde ‘wegkijkende links’ elkaar hartelijk de hand kunnen schudden. Beiden gedragen ze zich alsof universele mensenrechten er alleen voor ‘ons, Europeanen’ zouden zijn.
Het Forum ziet die waarden als van ‘ons’ en gooit de grenzen het liefste vandaag nog dicht om ze te behouden. En het deel van links dat te bescheten is om mensenrechten echt voor iedereen te verdedigen, prevelt intussen iets over ‘nu eenmaal hun cultuur en wie zijn wij hè?’
Welk antwoord geeft het Forum voor Democratie, dat die verworvenheden zegt te willen beschermen, nu nog aan imams die vrouwenrechten tegenwerken – omdat het nu eenmaal ‘de natuurlijke aard van de vrouw’ is om ondergeschikt te zijn aan de man?
Het zijn geen ‘Europese waarden’, het zijn universele mensenrechten en universele behoeften van mensen. Ook vroeger, ook nu, zijn er honderdduizenden moedige mannen en vrouwen overal ter wereld, die vechten voor een beetje van de vrijheden die wij hier zo vanzelfsprekend vinden.
Gelijke rechten zijn voor ons bevochten, ik kan het niet genoeg zeggen. Aan ons de taak ze door te geven.
Intussen bij de Volkskrant
En net toen ik ongeveer zo ver was met mijn mening over de speech van Vlaardingerbroek, kwamen Hassan Bahara en Karolien Knols in de Volkskrant met een artikel over haar en vijf andere jonge, rechtse vrouwen die zich uitspreken tegen het hedendaagse feminisme.
Tenenkrommend is dat de eerste vijfhonderd woorden van het stuk vrijwel alleen maar gaan over hun uiterlijk. Seksisme much, De Volkskrant? Hoe zouden jullie een stuk van de Telegraaf hebben beoordeeld, over vrouwen in de politiek, dat begint met alléén maar hun make-up, hun ‘zwoele Instagramfoto’s’, hun ‘tot in de puntjes verzorgde voorkomen’, dat slechts ten doel heeft om ‘zoveel mogelijk ‘fanboys’ en vrouwelijke bewonderaars aan zich te binden’?
Ook in de rest van het stuk gaat het amper over de ideeën, de autonomie en de visie van de vrouwen zelf. Ze worden vooral neergezet als ‘uithangbord’. Is dát feminisme volgens de Volkskrant? Vrouwen met een conservatievere of rechtse mening ‘moeten’ wel ‘gebruikt’ worden door mannen, want uit zichzelf kunnen ze dat niet denken? Waar is het in het feminisme zo beroemde en belangrijke ‘agency’ als het om deze rechtse vrouwen gaat?
Het stuk van Bahara en Knols is bijna in zijn geheel een ad hominem, op de vrouw gespeeld en niet op de bal, op hun uiterlijk, op hoe ze zich zouden laten gebruiken. Veel en veel en veel te weinig gaan Bahara en Knols in op de inhoud – en juist dáár is debat in Nederland zo hard nodig.
Als dit journalistiek okee is, Volkskrant, waarom las ik dan nooit zo’n snerend, non-inhoudelijk stuk over vrouwen die zich uitspreken voor oerconservatieve gebruiken in de islam? Waarom staan feministische organisaties in Nederland wél pal voor de boerka als een keuze van ‘vrouwen die zelf regie nemen over hun lichaam en besluiten deze te onttrekken aan het ‘publieke oog’ en die ‘bewust kiezen voor de manier waarop zij hun leven willen inrichten en wat het voor hen betekent om vrouw te zijn’?
Waarom zijn tackles met gestrekte benen op het uiterlijk en guilt by association ineens wel toegestaan als het om jonge FvD-rechtse vrouwen gaat? Vlaardingerbroek wordt vlakweg geponeerd als een boegbeeld van een hele groep, en meteen maar op één hoop gegooid met elk denkbeeld dat op ver rechts circuleert.
Waarom verwerpt men bij de Volkskrant – volkomen terecht! – wel de persoonlijke aanvallen op uitgesproken vrouwen als Clarice Gargard, Sylvana Simons of Greta Thunberg, maar worden rechtse(re) vrouwen op hun uiterlijk beoordeeld en om hun looks voor de wolven van het lezerspubliek gegooid? Op een manier – en dat wil ik er hard bij benadrukken – die we bij mannen nóóit zo zouden zien.
En zo zit heel de rest van Nederland weer met de gebakken peren en een uitelkaar gereten debat. En lijken we te móeten kiezen tussen een Forumrechts dat universele mensenrechten als alleen ‘voor ons soort mensen’ lijkt te zien en een Volkskrantlinks dat – hee, eigenlijk precies datzelfde denkt.
Iemand, geef me kracht. En intussen zoek ik de maagzuurremmers.
Vrij Links is een meerstemmig platform. Tenzij anders vermeld, spreken auteurs op persoonlijke titel.
