Zelden zal een verbindend bedoeld statement als de One Love-aanvoerdersband – “ons voetbal is van iedereen” – zo hard in het eigen gezicht zijn ontploft als deze in het zelfbeeld van de KNVB, nadat twee aanvoerders de band weigerden te dragen uit religieuze overtuigingen. Ophef, talkshows, opinies en daarna de KNVB die schielijk stopte met de actie, iets mompelend over “acties die hun doel voorbijschieten”.
Waarna opnieuw ophef. Of, zo je wilt, aandacht voor een knellend maatschappelijk probleem dat nu tenminste helder bespreekbaar is, mede in een week waarin de Blauwe Moskee fel protesteerde na een oproep van de gemeente Amsterdam aan moskeeën om een steunverklaring tegen lhbti-haat te tekenen.
Maar als het stof straks is neergedaald en we allemaal weer naar de volgende ophef kijken – wat doen we dan wél voor de mensen om wie het gaat? Vrij Links vroeg het mensen met hart en (ervarings)deskundigheid op dit vraagstuk.
————–
Thijs Smeenk, sportjournalist, bezoekt als vrijwilliger voor de John Blankenstein Foundation middelbare scholen om te praten over lhbt-acceptatie*:
“Ik wilde de discussie vanaf m’n vakantieadres in Spanje laten passeren, maar toch even een kleine toevoeging (die ik in al het geweld nog niet echt voorbij heb zien komen).
Over religie en seksuele diversiteit: tijdens de workshops en lessen die we namens het COC en de JBF geven, merken we natuurlijk ook dat het soms lastig is. Maar het gesprek houdt niet op als iemand zegt dat homoseksualiteit volgens de Koran of Bijbel verboden is.
‘We hebben misschien niet dezelfde religie of dezelfde denkbeelden, maar we wonen wel samen op deze planeet. Hoe gaan we dat oplossen?’ vragen we dan.
Voorbeelden die we dan kunnen geven: ‘Ik ben de dokter in jouw straat en jij breekt je been. Mag ik je dan wel helpen of liever niet?’ Of: ‘Mijn vriend en ik gaan in de zomer drie weken op vakantie en we vragen jou in die periode op ons huis en onze huisdieren te passen. Zou je dat dan doen?’
Het gaat er dus veel meer om dat je zoekt naar de beste manier om met elkaar samen te leven dan dat iedereen het met elkaar eens is en precies hetzelfde denkt. Dat is een utopie.
Juist daarom vind ik het een slecht signaal dat niet alle aanvoerders de OneLove-aanvoerdersband wilden dragen. Die band is juist een signaal van wederzijdse waardering en respect, ongeacht al onze verschillen.
Het is jammer dat de kern van de boodschap in de huidige tijd steeds moeilijker over te brengen is. Misschien moeten we daar eens over nadenken.”
————–
Soheilah Rodjan groeide op in een orthodox-islamitische gemeenschap. Ze zet zich nu in voor het bespreekbaar maken van alle vormen van religieuze onderdrukking:
“Over de voetballers: laat die lekker voetballen. Mensen moeten hen alleen beoordelen op waar ze voor getekend hebben: goed spelen. Zij maken geen beleid en ze vertegenwoordigen ons niet in het land. In plaats van de voetballers onder een vergrootglas te leggen, moet men dat doen met de politici in ons land.
Bijvoorbeeld: de boerkini en hoofddoek toestaan voor jonge , minderjarige meisjes in Nederland. Wie is hier nu de dupe van? Juist, de meisjes die dit moeten dragen, dat eigenlijk niet willen maar geen keuze hebben.
Die rel rondom de Blauwe Moskee heeft maar één groep slachtoffers: de mensen binnen conservatieve islamitische gemeenschappen die nooit, maar dan ook nooit, de vrijheid zullen hebben om uit de kast te komen en geaccepteerd te worden door hun omgeving.
Zolang dit niet ingezien wordt door onze volksvertegenwoordigers brengen ze schade toe aan al die mensen binnen die gemeenschappen waarvan hun zelfbeschikkingsrecht wordt afgenomen. Die dan nog verder in de onderdrukking komen door hun gemeenschap, hier in Nederland.
Waarom hebben deze mensen geen recht op de steun die ze keihard nodig hebben? Vaak gaat het om minderjarigen en jongvolwassenen, die mentaal (en soms fysiek) beschadigd worden. Omdat ze vastzitten en een roep om hulp onmogelijk is.
De afgelopen jaren is door de polariserende manier van discussiëren in Nederland de orthodox-islamitische gemeenschap alleen maar gesterkt in hun handelen. Steeds weer worden kleine stukjes terrein weggegeven. Een voorbeeldje: op een bedrijfsborrel van een kennis werd geen alcohol geschonken, omdat één van de dertig medewerkers anders niet zou komen wegens religieuze overtuiging. Of de boerkini die een meisje in Den Haag nu mag dragen.
Dit lijkt voor een buitenstaander misschien niets waard om over te discussiëren.
Maar verplaats je eens in een veertienjarig meisje, geboren in een orthodox-islamitisch gezin, dat niet gelooft, of in elk geval niet zo orthodox als haar ouders opleggen. Met elke vezel wil ze haar leven leiden op haar eigen manier, dezelfde dingen doen als haar klasgenoten, de wereld ontdekken, verliefd worden Zij weet: als ik voor mezelf kies, verlies ik iedereen van wie ik houd. Is dat een keuze?
Of de zeventienjarige jongen die verliefd is geworden op een andere jongen: hoe zal hij zich voelen bij de gedachte om dit aan zijn familie, bezoekers van een moskee als de Blauwe Moskee, te vertellen?
Dus stop met praten over die aanvoerders. Ga wél eindelijk eens open en zonder mitsen en maren dit gesprek voeren, vraag ik aan alle politici en beleidsmakers. Praat met ervaringsdeskundigen én moskeebesturen en andere islamitische organisaties in Nederland. Pas dan weet je echt waar het over gaat, en vooral: om wíe het gaat.”
————–
Shirin Musa, directeur van vrouwenrechtenorganisatie Femmes for Freedom, die zich inzet voor het zelfbeschikkingsrecht en de algehele emancipatie van meisjes en vrouwen met een biculturele achtergrond:
“Weet je – ik word er zo moe van dat de media-aandacht en de ophef zo vaak alleen maar gaan over symbolen. Een regenboogarmband van een aanvoerder of die ene moskee of een minister die voor de camera’s een vlag hijst. Dat is allemaal marketing-emancipatie. Beeldvormingspolitiek.
Dat kán waardevol zijn, als het dan maar wordt opgevolgd door echte actie.
Maar daar blijft het dan vaak stil. Ik zag het ook rond de protesten in Iran, waar iedereen samen in opstand komt, mannen, vrouwen zonder hoofddoek, vrouwen met hoofddoek. Maar in Nederland gingen alle kanten er meteen mee aan de haal voor eigen gewin. Dan is het “islamofobie om het over de hoofddoek te hebben” of je ziet juist dat extreemrechts weer schreeuwt tegen alle vrouwen die er een dragen, en iedereen ertussenin heeft ook een mening.
Maar at the end of the day gaat het alweer, nog steeds, niet over de mensen om wie het gaat! Ik ben geen lhbti’er maar voor vrouwen uit patriarchale gemeenschappen is seksuele zelfbeschikking sowieso nog verre van vanzelfsprekend, ongeacht hun geaardheid.
Wat nodig is, is dat de overheid na het hijsen van een vlag of het dragen van een armband of het aannemen van een motie, ook echt werk gaat maken van de uitvoering van beleid. In ons eigen werk zie ik het daar namelijk zo vaak stil vallen.
De Tweede Kamer verzocht de regering al in 2014 om huwelijkse gevangenschap op de agenda te zetten en de regering zegde toe dat te gaan doen, maar er is nog niets gedaan. Er is door de Kamer ook een motie aangenomen voor beleid op de economische zelfbeschikking van migrantenvrouwen – dat vrouwen gewoon een eigen bankrekening, hun eigen geld, een eigen bankpas kunnen hebben is vaak niet vanzelfsprekend. En ook hier? Nog niets gebeurd.
De vergoeding voor hersteloperaties voor slachtoffers van vrouwenbesnijdenis is ook nog niet geregeld. Maar we gaan in november wel alle belangrijke overheidsgebouwen oranje kleuren in het kader van ‘Orange the world’, de actieweek voor aandacht voor geweld tegen vrouwen.
Ik ben al de politici en Kamerleden dankbaar die deze moties steunden. Maar ik hoop zo dat ze dan in beleid ook daadwerkelijk uitgevoerd worden, De komende weken kan de politiek tijdens de begrotingsdebatten opnieuw laten zien wat ze meent van al die goede woorden. Want symbolen kunnen heel belangrijk zijn, maar de overheid moet dóen. Voor alle Nederlanders.”
*De reactie van Thijs Smeenk plaatste hij ook op Facebook. Hij stuurde deze woorden naar Vrij Links na onze vraag, met zijn toestemming tot publicatie. Een eerder interview met Thijs over waarom hij scholen bezoekt en hoe jongeren reageren, lees je hier, ook bij Vrij Links: “Hoe druk een groep ook is, bij onze persoonlijke verhalen is het altijd doodstil.”
Vrij Links is een meerstemmig platform. Tenzij anders vermeld, spreken auteurs op persoonlijke titel.
