Vrijheid van meningsuiting is een basisvoorwaarde voor een vrije samenleving. Wie een mening in moet slikken uit angst voor verbaal of fysiek geweld, kan niet werkelijk vrij zijn.
Als iemand uit angst een mening voor zich houdt, wordt niet alleen die persoon geweld aangedaan. De rest van de samenleving wordt namelijk ook beroofd van de vrijheid om te horen wat diegene te zeggen heeft.
Het doet daarbij niet ter zake of de betreffende mening juist, vriendelijk, gepast, geïnformeerd of constructief is. Soms zijn het de onvriendelijke, beledigende meningen die anderen aan het denken zetten. Soms om zelf van mening te veranderen, soms om beter te weten wat er mis is met die specifieke mening. En soms om gewoon te constateren dat iemand onvriendelijk en beledigend is.
Maar er is een verschil tussen onvriendelijk en beledigend zijn en iemand op grond van huidskleur of sekse het spreken willen ontnemen. Hoewel columniste Seada Nourhussen zich niet specifiek heeft uitgelaten over de ‘extreme, negatieve en soms racistische reacties’ die ertoe geleid hebben dat zij haar column in Trouw heeft opgegeven, past het niet om naïef te zijn over de aard ervan. Ze zullen ongetwijfeld van hetzelfde kaliber zijn als de reacties die Clarice Gargard beschrijft in haar NRC-column. Het merendeel van de 8.000 reacties die zij kreeg op een live-registratie van een anti-Zwarte Piet-demonstratie varieert ‘van het welbekende ‘ga terug naar je eigen land’ tot aan ‘zwartjoekel’, ‘ooit word je door de verkeerde op straat in je kont geneukt’ en ‘AK-47 erover heen jagen’.’
Dit is niet meer onvriendelijk of beledigend. Dit is pure intimidatie. Wie zich door zo’n stortvloed aan verbaal geweld niet uit het veld wil laten slaan, moet over een enorme dosis moed beschikken. Wie besluit de eer aan zichzelf te houden, kan dat niet kwalijk genomen worden.
Ongetwijfeld hebben soortgelijke reacties ertoe geleid dat Nourhussen haar mening niet meer met de lezers van Trouw wil delen – zeker als ze daarbij weinig steun van haar collega’s heeft ervaren. Dat is niet alleen een verlies voor haar, maar ook voor de lezers van Trouw. Zij missen nu een kans om een eigen oordeel te vormen over wat zij zegt. Maar het effect blijft niet beperkt tot de lezers van Trouw: we zullen állemaal kansen gaan missen om meningen te horen. Ook anderen zullen namelijk blijven zwijgen, uit angst voor dezelfde intimidatie als die Nourhussen en Gargard is overkomen.
Daarmee wordt de vrijheid van ons allen geweld aangedaan. We zullen perspectieven mislopen die ons van mening kunnen doen veranderen, of die ons helpen om beter te weten waarom we bepaalde standpunten wel of niet delen.
Hiermee wordt het vrije, open debat dat we bij Vrij Links beschouwen als essentieel voor een vrije, open samenleving, fundamenteel beschadigd. De redactie van deze website beschouwt het dan ook als een plicht om zich onvoorwaardelijk uit te spreken voor het recht van Seada Nourhussen en Clarice Gargard om vrij van intimidatie te kunnen publiceren; als een plicht om onvoorwaardelijk te staan voor het recht van spreken van ál die anderen die nu uit angst blijven zwijgen.
Het recht dat wij hebben om meningen te kunnen horen, is van onschatbare waarde. Dit is onlosmakelijk verbonden met de vrijheid van anderen om hun mening te kunnen uiten. Deze vrijheid dient daarom altijd en overal verdedigd te worden.
Vrij Links is een meerstemmig platform. Tenzij anders vermeld, spreken auteurs op persoonlijke titel.
