Ik was zes jaar toen ik met mijn ouders een opvangcentrum voor vrouwen bezocht. Een bevriend koppel was met slaande ruzie voor de zoveelste maal uiteengegaan. Hij zou haar met de dood bedreigd hebben, waarop zij hem met een mes in zijn been had gestoken. In dat huwelijk gold niet de wet van de liefde, maar de wet van de sterkste en de snelste, zo bleek.
Mijn moeder had kleren ingepakt voor haar vriendin. Mijn vader mocht niet naar binnen. Hij wachtte in de auto en rookte een St.- Michel-sigaret. ‘Vraag of ze geld nodig heeft’, riep hij mijn moeder nog na. Hand in hand liepen mijn moeder en ik de vrouw en haar dochter tegemoet. De brede kiezelweg leidde richting een gebouw dat eerder op een verlaten magazijn leek dan een veilig onderkomen voor vrouwen en kinderen. We zaten op een picknickbankje bedekt met kauwgom en bewerkt met scherpe voorwerpen. Ik knabbelde in stilte op mijn koekje terwijl de moeders praatten en keek zijdelings naar het kleine meisje dat op de schoot van haar moeder zat. Verlegen, met blozende eekhoornwangetjes en twee vlechten in haar gekrulde haren. Ze toonde mij haar jojo. Ik legde mijn pop Neshe op tafel. ‘Neshe’ betekent vreugde in het Turks. Op haar rug had Neshe een knopje. Ik duwde erop en Neshe bracht geluiden van babyvreugde uit. Het meisje en ik toonden elkaar onze grootste glimlach met schommelende melktandjes.
‘Hij gaat mij vermoorden, ik moet oppassen. Ik slaap niet meer. De kinderen horen en zien alles. Mijn schoonouders steunen mij niet. Waar moet ik naartoe met de kinderen?’
De vrouw liet de kale plekken op haar hoofd en de afdrukken van sigaretten op haar armen zien. De vader van haar kinderen had haar zwaar toegetakeld. Een grote blaar op haar pols leek op ontploffen te staan. De pols was de vorige dag nog bewerkt met kokend water. Ik staarde gefascineerd naar de dikke lip van de vrouw die bij elke beweging van haar mond een eigen leven leek te leiden. ‘Ik proef nog altijd de smaak van bloed in mijn mond’, zei ze tegen mijn moeder.
We namen afscheid en ik liet Neshe achter bij het meisje. Mijn moeder zei dat ik had gehandeld als een grote zus, ze was trots op mij. Ik miste eigenlijk mijn pop een beetje, maar ik hield me sterk. We liepen over de kiezelweg terug naar de groene Renault waar mijn vader achter het stuur naar een Turks cassettebandje luisterde. Die nacht lag ik veilig tussen mijn ouders in en stelde ik vragen over het opvangcentrum. Terwijl mijn vaders ogen weggleden van vermoeidheid, beantwoordde mijn moeder geduldig alle vragen die in me opkwamen.
‘Sommige papa’s en mama’s zijn niet aardig voor elkaar. En het is inderdaad een lelijk gebouw, maar ze zijn daar veilig. Als je groter bent, zal ik je alles vertellen over dat gebouw en waarom mama’s en kinderen daar een tijdje wonen.’
En ze hield haar belofte. Ze leerde mij alles over emancipatie, zelfrespect en eigenwaarde. Nu zijn de rollen omgekeerd. Ik vertel haar alles over Erdogan die holebi’s discrimineert in Turkije. Hoe er na meer dan drie decennia niets veranderd is in het land waar zij vandaan komt. Ik vertel haar over de Conventie (Verdrag) van Istanbul. Die moest bescherming garanderen voor vrouwen en kinderen tegen huiselijk geweld. Turkije was het eerste land om het verdrag te ondertekenen in 2012. Vandaag vindt Erdogan dat de Conventie het Turks gezinsmodel schaadt en homoseksualiteit propageert. Hij beloofde wel een nieuw verdrag aan de betogers. Ik bespreek met mijn moeder hoe men in Europa die terugtrekking van Turkije analyseert: is huiselijk geweld tegen vrouwen voortaan terug toegelaten in haar land?
‘Mocht ik in Turkije zijn, dan liep ik mee met al die moeders die hun kinderen steunen in de Pride March. Ik ben niet bang voor een beetje traangas, hoor’, zegt ze. 65 jaar en ze heeft nog altijd het vuur in de ogen en de passie in het hart.
‘Ik heb misschien honderden boeken gelezen, maar het beste boek dat er bestaat is het boek over de mens. Daarom moet je nooit kijken naar wie je bent geworden, maar naar waar je gaat eindigen. Huiselijk geweld, je kind dat ongelukkig is omwille van zijn seksuele geaardheid, een samenleving die hem veroordeelt en niet aanvaardt. Daarom biedt pragmatisme niet altijd een oplossing, maar empathie wel. Je moet zoeken naar de harmonie tussen ziel en geest, Pinar! Want hoe verwerk je gevoelens en beleving anders in wetten?’
We sparren verder met elkaar, wisselen gedachten uit en lijken te concluderen dat alles in de wereld een strijd is, zelfs de liefde.
Vrij Links is een meerstemmig platform. Tenzij anders vermeld, spreken auteurs op persoonlijke titel.
