Ewald Engelen stelt in zijn interview met Vrij Links dat de SP ‘incidentenpolitiek’ bedrijft en niet systematisch bezig is met het politiseren van de negatieve effecten van het vrij verkeer van kapitaal. Engelen miskent met zijn uitspraken de bestaansgrond van de SP. De fundamentele kritiek op het kapitalistische systeem die Engelen terecht heeft, loopt sinds jaar en dag als een rode draad door de politiek en het beleid van de SP.
Onze analyse van de dwingende hand van werkgevers achter de arbeidsmigratie (en de deregulerende politiek van de EU die daaruit voortvloeit) is niet nieuw. Net zoals onze politieke strijd – die in ons beginselprogramma Heel de mens al duidelijk is omschreven – niet nieuw is. Het is een van onze hoofdtaken om de klemmende overheersing van de factor ‘kapitaal’ in de samenleving te doorbreken. En dat valt ook in ieder partijprogramma terug te lezen, ook in ons net vastgestelde programma voor de komende verkiezingen voor het Europees Parlement. Daarin pleiten we voor een nieuw verdrag om grenzen te stellen aan verkeer van kapitaal en diensten dat onze samenleving op vele manieren ontwricht en onze democratie ernstig aantast.
Veel voorstellen die Engelen presenteert in het interview als nieuw of uniek, heeft de SP jaren, soms tientallen jaren geleden al gedaan. Zo pleitte voormalig fractievoorzitter Jan Marijnissen al in 1998(!) voor een ‘flitstaks’ om de lucratieve maar zeer risicovolle snelle-geldhandel aan banden te leggen. In het Europees Parlement zet de SP zich ervoor in om de import van soja, een landbouwproduct dat de duurzaamheidsdoelen ernstig bedreigt, naar de EU te belasten en te beperken. We kregen het voor elkaar dat de marktwerking op het openbaar vervoer bestreden kan worden op lokaal niveau.
Engelens voorstel dat de SP de arbeidsinkomensquote inzet zou moeten maken bij verkiezingen is precies wat we doen. Met onze SP-voorstellen nadert de 80%. Waarbij wel opgemerkt moet worden dat het CPB stelt dat het beperken van flexibele contracten ten koste zou gaan van arbeidsproductiviteit, dit kan Engelen een volgende keer wellicht doorprikken. Kort en goed, wat betreft inkomenspolitiek zet de SP zich consistent in voor het belasten van de rijken via een miljonairsbelasting en het ontzien van de armere huishoudens (bijvoorbeeld door btw-verlaging). Ook willen we de lonen, die nu vrijwel stilstaan, doen stijgen door het minimumloon met 10% te verhogen.
We doen natuurlijk veel meer. Dankzij de inspanningen van de SP kwam er een parlementaire mini-enquête naar de opzienbarende onthullingen rondom de fiscale constructies en deals die het tot op de dag van vandaag mogelijk maken dat vele miljarden ongestraft door belastingparadijzen kunnen stromen. Bij het wetsvoorstel dat de trustsector meer moet reguleren was het de SP die voorstelde om vergunningen te kunnen weren als zij enkel bestaan om geld door Nederland te pompen – om de kapitaalmobiliteit via Nederland dus te beperken. Over witwassen deden we vele voorstellen bijvoorbeeld tegen het uitgeven van paspoorten aan foute oligarchen uit oud-Sovjetstaten waarmee toegang tot de euro wordt gekocht, de manier om roofgeld via de Amsterdamse Zuidas naar belastingparadijzen te krijgen. De recente ontmaskering (door Investico) van de witwasstroom via Nederland is een voorbeeld van hoe dit werkt, de SP agendeerde dit in de Tweede Kamer.
Om een einde te maken aan het aandeelhouderskapitalisme dat Engelen terecht bekritiseert, heeft de SP vergaande voorstellen gedaan, onder andere in de vorm van een gouden aandeel waardoor werknemers zeggenschap krijgen over dreigende overnames en de salariëring van de top. Afgelopen vrijdag publiceerde het economenblad ESB daar nog een pleidooi voor van SP-Kamerlid Mahir Alkaya.
Het was de SP die verzet leidde tegen de verkoop van het genationaliseerde ABN AMRO en die nu een voorstel doet voor een publieke bank. Om nog maar te zwijgen van de strijd tegen flexibilisering, waarbij we zien dat GroenLinks en PvdA inmiddels ook terug zijn gekomen van hun aanvankelijke steun aan ‘flex is beter’. En schoorvoetend ook het CDA en D66.
Je kunt de SP van veel beschuldigen, maar niet van identiteitspolitiek – de klassenstrijd is voor de SP altijd de primaire strijd geweest. Dat arbeidsmigratie een instrument is van het grootkapitaal is onmiskenbaar waar. Dat dit het enige zou zijn waarmee ons bezighouden en wij de ongebreidelde kapitaalstromen over de wereld niet zouden agenderen, is pertinent onjuist. Het is ook zinloos om deze twee als tegenpolen te presenteren, het is beide hetzelfde gevecht. En laten we de omvang van de arbeidsmigratie niet bagatelliseren, de komst van 400.000 arbeidsmigranten ‘vrij beperkt’ noemen is nogal wat. Ga dat maar in Maasdijk vertellen waar straks – na realisatie van het tweede Polenhotel – 1 op de 5 inwoners arbeidsmigrant is. Die 400.000 is immers niet gelijkmatig over Nederland verdeeld, maar concentreert zich in een aantal regio’s, waardoor de percentages plaatselijk erg hoog kunnen liggen.
De voorbeelden hierboven lijken kleine stapjes, maar dit gaat allemaal om het inperken van ongereguleerde macht van multinationale (staats)ondernemingen op publieke voorzieningen. En daarmee zetten wij concrete stappen in het breken van de macht van het kapitaal. Onze kritiek op het kapitalisme is fundamenteel. Niet een onsje marktwerking in de publieke sector minder. Niet de rafelige randjes van het rauwe kapitalisme eraf halen. Nee, fundamentele verandering in Nederland én de wereld.
De economie is te belangrijk om aan economen over te laten, zegt Engelen terecht. De economie gaat iedereen aan. Dat betekent dat je altijd met concrete voorbeelden moeten komen van het falen van het kapitalisme. Als ziekenhuizen omvallen, dan hebben we daar kritiek op. Niet om maar opportunistisch mee te liften op de volkswoede, zoals andere partijen doen, maar om een podium te hebben om bloot te leggen wat de consequenties van het kapitalisme zijn voor gewone mensen. Dat is wat de SP betreft de taak van een socialistische partij.
Daarom laat de SP dagelijks de mensen op de werkvloer aan het woord. De mensen die nooit iets cadeau hebben gekregen, maar decennia hebben gestreden voor fatsoenlijk loon en goede arbeidsomstandigheden. De mensen die nuchter naar de Europese Unie kijken en concluderen dat daar vooral de belangen van de grote bedrijven en hun aandeelhouders worden behartigd. Samen met hen gaan wij de strijd aan tegen belastingontwijking. En samen met hen gaan wij het niet laten gebeuren dat via arbeidsmigratie de positie van álle werknemers wordt ondermijnd.
Foto via Pixabay
Vrij Links is een meerstemmig platform. Tenzij anders vermeld, spreken auteurs op persoonlijke titel.
