Je kunt deze brief niet ondertekenen.
Dit is mijn brief, ik nodig je uit om er een terug te schrijven.
Dit is wat ik denk, mogelijk heb ik het verkeerd maar daar kom ik maar op één manier achter.
Door een open gesprek.
Misschien komen we niet nader tot elkaar, maar zien we elkaar daarna wel weer voor wat we zijn. Niet enkel als dat ene idee dat we spuien op social media vanuit de loopgraaf maar als mens met een verleden een heden en een toekomst.
Laten we voor dit gesprek een aantal basisregels vastleggen.
We mogen er niet vanuit gaan dat de ander slechte intenties heeft.
We hebben niet het recht om anderen ons denken op te leggen.
We moet proberen om te onderbouwen wat we denken, waarom we dat denken.
Als we beiden overtuigd zijn van ons heilige gelijk dan komen we nooit ergens.
We zullen het nog jaren met elkaar moeten doen in dit land en onze kinderen nog veel langer.
Niemand is persoonlijk verantwoordelijk voor historische misstanden.
Ik beloof jou als mens te zien en jij mij.
En als we een fout maken, als we retorisch struikelen, wat we ongetwijfeld zullen doen, dan moet het de bedoeling zijn dat we elkaar oprapen en samen verder lopen.
Ik denk dat ik verschrikkelijk veel geluk heb gehad in het leven. Ik leef in Nederland, ben relatief gezond, heb een baan, een huis en een fantastisch en gezond gezin.
Het is mij niet in de schoot gevallen, ik werk ervoor en heb soms door diepe dalen gemoeten. Die dalen waren niet zo diep als die van anderen, en weer dieper dan die van sommigen van ons.
Dit alles maakt voor wat ik vind niets uit. Het zegt niets over de geldigheid van mijn mening. Soms heb ik door mijn persoonlijke ervaring kennis van zaken en soms is het een belemmering om objectief te kunnen zijn.
Dat geldt voor ons allen.
Om tot de waarheid te komen, die altijd weerbarstig en meerzijdig is, moeten we afspreken dat feiten ertoe doen. Vaak weten we de feiten niet of niet helemaal en zullen we in verdediging schieten.
Dan kom je op het vlak van de woordspelletjes. Dat is waar het dan meestal persoonlijk wordt en misgaat. Dan moeten we denk ik even een time-out nemen.
Maar vergeet dan niet dat we allebei de beste intenties hebben.
Nederland is een prachtig land. Toegegeven er gaat een hoop mis, maar over het algemeen gaat er veel meer goed. De opwaartse mobiliteit en gelijke kansen kennen in de wereld weinig gelijken en historisch gezien al helemaal niet.
Kunnen er dingen beter? Ja, de wereld zal altijd winnaars en slachtoffers kennen en nooit volledig naar onze wil buigen.
Maar dat betekent niet dat we dat niet moeten proberen.
Het probleem is denk ik dat we allemaal, ik zeker, veel te veel bezig zijn met de waan van de dag.
Dat is wat Twitter en Facebook met je doen.
En elk gevecht, want debat kunnen we het niet meer noemen, mondt uit in een binaire keuze. Voor of tegen. Goed of slecht.
De mensen aan de andere kant zijn dom of slecht.
Ik heb recent het boek Fantoomgroei gelezen. Ik was geschokt. Het bevestigde veel van wat ik zie, wat ik waarneem in mijn omgeving over hoe de economie scheef groeit.
Toen raakte ik verzeild in een Twittergesprek over het boek Met ons gaat het nog altijd goed van Pieter Hein van Mulligen, hoofdeconoom bij het CBS. Zijn boek legt uit hoe de lonen wel degelijk zijn gestegen en hoe de armoede wel degelijk is gedaald. De cognitieve dissonantie trad in en mijn standpunt begroef zich onder een bunker van ‘argumenten’. Ik ben er niks mee opgeschoten en worstel nu al dagen met een gebrek aan kennis om dit debat in mijn eigen hoofd te beslechten.
Hoe kom ik daar nu uit.
Stap 1 is dus dat ik dat boek ga lezen.
Stap 2 is dat ik vragen ga stellen.
En dat ik ook ga luisteren naar de antwoorden.
Dat betekent niet dat ik dan rücksichtslos ga aannemen dat die antwoorden de waarheid zijn. De meeste antwoorden zijn dat namelijk niet.
Verreweg de grootste loopgravenoorlog in Nederland op dit moment is die over racisme, of beter gezegd die over identiteitspolitiek. Dit debat zorgt voor een polarisatie die de potentie heeft om ons land zeer verregaand te ontwrichten. Pogingen om het debat daadwerkelijk te voeren lopen enkel uit in verdere polarisatie over hoe dat dan moet gebeuren. Het mag geen debat zijn, het moet een gesprek zijn. De debatleider is ongeschikt wegens politieke kleur of huidskleur.
Mensen weigerden om te kijken, weigerden om in te gaan op een uitnodiging. Het debat versplinterden langs de lijnen die reeds getrokken zijn. Wij een gesprek, zij een debat.
En we vochten nog lang en gelukkig.
Een van de naarste exponenten van deze loopgravenoorlog is de cancel culture of zoals de Belgen het noemen ‘uitzuivering’. Wat mij betreft beschrijft die laatste het meest accuraat wat het is.
Het is een heksenjacht op eenieder die het niet met je eens is. Het doel is om diegene op persoonlijk vlak te vereenzelvigen met een karikatuur van het idee dat je bestrijdt, en daar vervolgens zo kwalijk mogelijke gevolgen aan te verbinden. Het zijn de retorische knokploegen van de gedachtenpolitie. Het maakt van jouw opponent een onmens en de eeuwige vijand.
Van die afgrond komt ook niemand meer terug. Het internet vergeet niet en de meute met de fakkelende tweets zullen deze ook tot het einde der tijden opgraven.
De ‘uitzuivering’ is de mensheid op zijn slechtst zonder dat er fysiek geweld bij komt kijken. Het is bedoeld om anderen te laten zien wat er gebeurt als je je niet aan de heersende moraal houdt.
De meest actieve, in ieder geval de meest zichtbare ‘uitzuiveraars’ vind je op dit moment aan de uiterste linkerkant van het politieke hoefijzer.
Hun wereldbeeld is net als aan de uiterste rechterkant, absoluut. Je bent met ons of tegen ons.
Het is sektarische en totalitair en heeft zijn klauwen geslagen in de instanties.
Het benauwt mij enorm.
En toch zullen er ergens diep verstopt goede intenties zitten.
Toch is dat niet het hele verhaal. Hetzelfde geldt namelijk ook voor hen die achter de PVV en de FvD staan. Niet de hogepriesters van die beweging. Let op, die zijn maar op één ding uit: macht.
Nee, de volgers. Die moeten we bereiken. Zonder te verwijten. Zonder boos te worden.
Mensen zijn in competitie voor middelen, voor kansen, voor werk en een woning.
Het is allemaal tribalisme en des te kleiner de stam, des te overzichtelijker het allemaal lijkt te worden.
Nu zullen velen dit allemaal hopeloos naïef en achterhaald vinden. En misschien hebben ze gelijk. Maar wat is het alternatief? Je wil opleggen in weerwil van de ander zal maar één resultaat gaan hebben: strijd.
En die strijd zal enkel escaleren.
Laten we moedig zijn en beginnen met elkaar weer te ontmoeten. Als mens, niet als exponent van een idee.
Dan zien we daarna wel verder.
Foto: Joshua Ness via Unsplash
Vrij Links is een meerstemmig platform. Tenzij anders vermeld, spreken auteurs op persoonlijke titel.
