Luid applaudisserend stond men op straat. Voor de helden van de zorg. De lauwerende woorden waren niet van de lucht. Er waren moties. Betere beloning. Meer waardering. De coalitie stond erbij te glimmen, een historisch moment.
Nu is de crisis ogenschijnlijk voorbij en zijn de zorghelden alweer vergeten.
Het is technisch ingewikkeld om het applaus om te zetten in een beloning, zelfs eenmalig zit dit er maar met pijn, moeite en misschien in. Ook de derde stemming over de motie van SP en PvdA, Zorgverleners structureel meer waarderen, heeft geen schijn van kans gehad in de Tweede Kamer. De media proberen dit nog op geblunder van oppositieleden te schuiven maar vergeten te vermelden dat het geen enkel verschil zou hebben gemaakt. Omdat de coalitie als één man tegen een betere beloning voor de zorgmedewerkers heeft gestemd.
CDA, VVD, D66 en de ChristenUnie – ze stonden allemaal te klappen. En ze stemden allemaal tegen.
Ik ken de zorg, ik werk in de zorg. Ik weet dat alle verloven voor de IC-verpleegkundigen werden ingetrokken. Dat de overuren van deze verpleegkundigen en alle andere bijgesprongen medewerkers inmiddels tegen de plinten klotsen. Overuren die niet uitbetaald gaan worden en dit jaar niet opgenomen mogen worden en nu bij de gratie Gods in plaats van één jaar houdbaar, vijf jaar houdbaar zijn. Dat is de beloning die onze zorgmedewerkers krijgen … coulance omdat anders alle ziekenhuizen in december hun IC’s kunnen sluiten.
En als je als zorgmedewerker afhankelijk bent van toeslagen? Dan kan je ongezien de corona krijgen want je hebt te veel verdiend dit jaar. Door al die overuren in de crisis. Stank voor dank dekt de lading niet. Het is een groene fluim in je gezicht.
Al jaren wordt er gesproken over ‘marktwerking’ in de zorg, maar het is vooral marketing van kaasschaafbeleid. Beleid dat er bewust toe moet leiden dat alleen de sterke ziekenhuizen overleven. Waar we vorig jaar in de zorg nog tegen het zeer acute probleem van personeelstekort aanliepen, is dit uiteindelijk opgelost doordat vele ziekenhuizen er als de kippen bij waren om het personeel van omgevallen ziekenhuizen over te nemen. Het is Darwinisme in zijn meest cynische vorm.
‘De zorg is te duur. De zorg is te inflexibel. De zorg is topzwaar.’ Dit zijn de credo’s van de ‘zorgrealisten’, economen en beleidsmakers, om hun beleid kracht bij te zetten. De macht in de zorg ligt al jaren bij de zorgverzekeraars, en zij regeren door het budget van Damocles boven de hoofden van de ziekenhuizen te houden. Elk jaar weer moeten alle ziekenhuizen de rituele dans van de budgetonderhandelingen met de verzekeraars uitvoeren, daarbij wetende dat ze continu op de voeten worden gestaan en toch moeten blijven glimlachen.
Alle ziekenhuizen maken met alle verzekeraars afspraken over hoeveel ‘productie’ ze mogen draaien. ‘Productie’, zo noemt men in deze dus het verbeteren of redden van mensenlevens. Gaan ziekenhuizen nu over deze ‘productie’ heen – dus redden ze meer mensen dan afgesproken – dan hebben ze een probleem. Dan kunnen ze in principe fluiten naar hun geld. Dan moeten ze terug naar de onderhandelingstafel om te smeken of ze alsjeblieft geld mogen krijgen voor het werk dat ze teveel hebben gedaan.
De verzekeraar zal de ziekenhuizen dan vermanend toespreken en de rechtse rakkers in regerings-Vak K zullen nogmaals foeteren over de stijgende zorgkosten terwijl ze nog een stukje zorg naar de commerciële markt gooien.
De coronacrisis gaat dit probleem straks op een zeer pijnlijke manier blootleggen voor iedereen in Nederland. De ziekenhuizen hebben namelijk wel met man en macht de coronacrisis doorstaan, maar ze hebben niet de productie gedraaid die was afgesproken. De operatiekamers en poli’s waren tenslotte gesloten en hoewel het personeel dus wel doorbetaald kreeg, zullen de verzekeraars die kosten dus in eerste instantie niet vergoeden.
Daarnaast hebben de ziekenhuizen exorbitant veel kosten moeten maken aan alle zeer dure IC-behandelingen, wederom kosten die niet in de budgetafspraken zaten. Nu hebben de verzekeraars toegezegd om voorschotten voor de ziekenhuizen beschikbaar te stellen, maar die zijn maar net genoeg om de liquiditeit van de ziekenhuizen te garanderen, oftewel ze kunnen nu het loon garanderen. De verzekeraars durfden het blijkbaar nu nog niet aan om een paar ziekenhuizen om te laten vallen.
Maar de begroting van de meeste ziekenhuizen in Nederland is na jaren van ‘marktwerking’ en hachelijke balans, waarbij de ‘overschotten’ die nodig zijn om te kunnen investeren in de behuizing, apparatuur en personeel, meestal niet veel meer zijn dan een paar procent van de omzet. De ziekenhuizen zullen massaal rode cijfers gaan schrijven en sommige zullen dat niet kunnen overleven.
In een land waar we, zonder enige weerstand van dit kabinet, wél 4 miljard in een milieuvervuilend Frans staatsbedrijf steken, blijft de zorg wederom met lege handen achter.
Terwijl onze politieke bestuurders nu met hun knie op de nek van de democratie wel staan te klappen, maar helemaal niets doen tegen de ondergang van een van de grootste werkgevers van Nederland is de stemming onder veel zorgmedewerkers er een van overgave. Een groot gedeelte van hen overweegt om te stoppen. De werkdruk, de bureaucratie en de risico’s op fouten door onderbezetting worden te groot.
Misschien wordt het tijd dat zij het werk neerleggen en de zorg eens een weekje overlaten aan al die mensen die keer op keer op deze partijen blijven stemmen in het volle bewustzijn van de beleidskeuzes die deze partijen keer op keer maken. Het zijn er tenslotte genoeg. Maar zo zijn de zorgmedewerkers niet – en dat weet dit kabinet dondersgoed.
Dames en heren, ik heet u welkom in uw zelfverkozen klaptocratie, waar onder luid applaus uw gezondheidszorg van de beademing wordt afgehaald en langzaam mag stikken.
Vergeet niet je handen te wassen na het klappen. Er kleeft namelijk bloed aan.
UPDATE 25 juni 2020 16:00 uur:
Vandaag om 12:00 uur ontploften de media met synchroon gejuich: ‘de bonus is rond, de bonus is rond, driewerf hoera de bonus is rond!’
Waar dit kabinet en haar kamerlaven het eerst tot driemaal toe niet over hun hart konden verkrijgen om de chronisch overwerkte en ondergewaardeerde zorgmedewerkers structureel te compenseren, lijkt deze eenmalige aflaat nu de oplossing.
In de kamerbrief [fragment hieronder] werd uitgelegd wat voor bonus het was. Spoiler alert: het is een sigaar uit eigen doos.
Dus de mensen die overuren maakten om mensen te redden, of om hen die dat deden te ondersteunen? Die raken niet alleen hun toeslagen kwijt, maar in feite ook hun bonus. Een bonus is namelijk een extra beloning, en niet een compensatie voor verlies.
Geluk bij een ongeluk: de bonus lijkt in ieder geval niet te gaan zorgen voor nog meer toeslagenroof. Maar het zal mij eerlijk gezegd niet eens meer verbazen als dit kabinet er onderaan de streep geld aan over gaat houden. Minister De Jonge is de buurman die jouw boor leent, hem sloopt, en je dan een tweedehands boor voor je verjaardag geeft en verwacht dat je dankjewel zegt.
Misschien is hier de oplossing voor al die mensen die nu keihard afgestraft worden voor het feit dat ze teveel gewerkt hebben: ga onder hetzelfde belastingregime als booking.com vallen. Dan kunnen ze miljoenen opstrijken zonder ook maar een cent aan de staatskas af te dragen.
Foto: Jonathan Borba via Unsplash
Vrij Links is een meerstemmig platform. Tenzij anders vermeld, spreken auteurs op persoonlijke titel.
