Hoe raken we uit deze snelkookpan?

Vergeleken met een heel groot deel van de wereld is iedereen in Nederland al ’privileged’ om in dit land te wonen. De sociale voorzieningen zijn relatief uitgebreid – al worden die al een decennium afgebroken onder Rutte I, II en III – , de mensen zijn over het algemeen vreedzaam en er zijn veel kansen om jezelf te ontwikkelen. Dit staat in schril contrast met een groot deel van de andere landen in de wereld.

Maar binnen Nederland zijn er nog steeds grote en oneerlijke verschillen. Racisme is er daar één van. Er zijn echter ook veel andere oneerlijke verschillen. Daar waar het bijvoorbeeld gaat om armoede, gezondheid en leeftijd. Het te eenzijdig koppelen van privilege aan een witte huidskleur ontneemt ons het zicht op heel veel andere ongelijkheden.

Het is bijvoorbeeld nogal gratuit om vanuit een PhD-positie in een van de rijkste landen ter wereld te praten over het ‘wit privilege’, als een oude man in Noordwest-Roemenië zijn hele leven in de kolenmijn moet werken voor een hongerloontje.

Je hebt een buitengewoon complex probleem, waarbij etniciteit, cultuur, economie, demografie samen vele plaatjes vormen. Vervolgens blijf je er met een sloophamer op slaan totdat het probleem zo plat als een dubbeltje is. Liever geen 3D, want 2D is makkelijker te begrijpen. Andere factoren van onrecht lijken langzaam te verdwijnen. Als een camera die zich focust op een object verdwijnt al het andere naar de achtergrond.

Tijd om uit te zoomen.

De grootste onderdrukking die wij als gehele mensheid ervaren is de schaarste van persoonlijke vrijheid  en van middelen, die door natuurlijke omstandigheden of door economische ongelijkheid gecreëerd worden. Dáár moeten we mee aan de slag, om zo iedereen te helpen

De beste manier om sociale rechtvaardigheid te creëren is middels economische rechtvaardigheid.

In het kort, hoe kunnen we ervoor zorgen dat Ahmed, Wesley, Salima, Helma en Mees, samen hun pad kunnen vinden in onze samenleving?

Ik zie een aantal concrete voorstellen voor me.

1. Herstel de algehele fundamenten van een sociaaldemocratische samenleving. De afgelopen decennia heeft er een kaalslag plaatsgevonden. We moeten opnieuw gaan bouwen aan een leefbaar loon, betaalbaar wonen, een degelijk sociaal vangnet en goede publieke voorzieningen.
2. Zorg ervoor dat elke leerling of student toegang heeft tot goede begeleiding en heb echt begrip voor de lastige situatie waarin ze zich bevinden. Met name voor kinderen die uit een ander sociaal, cultureel of economisch milieu komen kan het lastig zijn om mee te komen, bijvoorbeeld omdat de taal nog iets lastiger is, omdat de ouders niet mee kunnen helpen met huiswerk of omdat geld ontbreekt voor basale dagelijkse benodigdheden. Het is onze plicht om al onze jongeren serieus te nemen en te helpen. Zorg dus voor zoveel mogelijk persoonlijke begeleiding en geef alle ouders de mogelijkheid om hun kind goedkoop of gratis bijles te laten volgen.
3. Maak als school concrete afspraken met bedrijven/zzp’ers over stages. Studenten met een achterstand op de arbeidsmarkt door welke reden dan ook hebben vaak traumatische ervaringen bij het veelvuldig afgewezen of genegeerd worden. Studies wijzen ook uit dat bepaalde groepen simpelweg minder kansen hebben. Vanuit de werkgevers is er soms ook meer terughoudendheid omdat zij gemengde ervaringen hebben met stagiaires met een andere culturele achtergrond. Ook hier spelen wederzijdse misverstanden en culturele houdingen een rol. Begeleiding is hier ook weer belangrijk. In plaats van studenten zelf naar een stage te laten zoeken, zou een school een vast ‘buddysysteem’ met bedrijven kunnen opzetten waarin zij een student toegewezen krijgen.
4. Spreek racisme aan waar je het tegenkomt. Dit is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan. Naar voren stappen vereist moed. Toch zullen we juist met elkaar in discussie moeten gaan. Daarbij is het belangrijk dat er vanuit beide kanten geluisterd moet worden. Dus geen aannames of groepslabels.

De donkere wolken lijken zich te verzamelen boven onze samenleving. Toch blijf ik hoop houden dat we er samen uit kunnen komen.

Vrij Links is een meerstemmig platform. Tenzij anders vermeld, spreken auteurs op persoonlijke titel.