Vrij Links koestert en stimuleert meerstemmigheid. Wel handelen we vanuit dezelfde kernwaarden en bekommeren we ons om dezelfde onderwerpen. We agenderen thema’s die het individu de mogelijkheid bieden zich te emanciperen en te verheffen. We ageren tegen ontwikkelingen die emancipatie en zelfbeschikking in de weg kunnen staan.
We zetten ons in voor vrijheid van geweten, levenspad en liefdespad. Met bijzondere aandacht voor de minderheden binnen minderheden. Vrij Links staat voor gelijkwaardigheid en gelijke kansen van iedereen ongeacht geslacht, huidskleur, geaardheid en levensovertuiging. Dit vormt de basis voor een pluriforme en inclusieve samenleving en het compromisloze anti-discriminatieprincipe.
Vrouwenrechten, LHBTQ-rechten en gelijke rechten voor minderheden staan bij ons op de agenda. We agenderen thema’s vanuit invalshoeken zoals vrije partnerkeuze, lichamelijke integriteit van individu, financiële zelfbeschikking of bescherming van ongelovigen, geloofsverlaters en individuen die binnen dictatoriale, religieuze of dogmatische contexten in de verdrukking zijn.
Vrijheid van meningsuiting
Vrij Links streeft naar een vreedzame strijd van ideeën, waarbij het beste idee steeds aan invloed wint. Wat voor de één een belediging is, kan voor de ander een nieuwe observatie of een analyse zijn. Onze samenleving ontwikkelt zich bij het recht voor elk individu om af te wijken en kritisch te zijn.
Ideeën hebben geen rechten, mensen wel. Niemand is bij voorbaat gevrijwaard van kritiek op zijn ideeën of overtuigingen en niemand mag worden uitgesloten van deelname aan debat. Mensen moet je beschermen tegen zaken als geweld en discriminatie, maar niet tegen religiekritiek, satire of kunst.
We stellen belang in een op feiten gebaseerde werkelijkheid op basis van gemeenschappelijke waarden. We helpen het waarborgen van condities die dit mogelijk maken en zijn kritisch op condities die een waarachtig en democratisch debat ondermijnen en polarisatie in de hand werken zoals desinformatie, sturende algoritmen en filterbubbels.
Vrijheid van meningsuiting is voor machtelozen hét grondrecht om toch nog druk te kunnen uitoefenen of een stem te laten horen wanneer je geen geld hebt, geen macht of geen positie. Bijzondere aandacht verdient de inbedding van de vrijheid van meningsuiting aan de linkerkant van het politiek-maatschappelijke spectrum ten behoeve van een geloofwaardig en stevig progressief geluid.
In onze uitingen besteden we onder meer aandacht aan onderwerpen zoals persvrijheid wereldwijd, de veiligheid van satirici en vrijdenkers, bestrijding van censuur of (zelf)censuur binnen de kunst, media en wetenschap. Wij bepleiten meerstemmigheid en ruimte voor andersdenkenden binnen politieke en maatschappelijke instituties. Dogma, taboe of totalitair denken dagen we uit.
Vrije kunst
De kunsten vormen bij uitstek het domein waarin nieuwe ideeën worden geïntroduceerd, vanuit autonomie, vrije expressie of een kritische houding. Artistieke vrijheid is geen luxe, maar cruciaal voor de ontwikkeling van een vrije samenleving; kunstenaars moeten mensen tegen het hoofd mogen stoten.
In het domein van de kunsten verwacht je dat vrijheid het hoogst gekoesterde goed is. Maar ook hier valt nog een wereld te winnen als het gaat om het vrije woord en beeld; veel vaker nog gaat het om angst voor verlies van positie, subsidie, sponsors of (de schijn van) morele superioriteit.
Ook goedbedoeld diversiteitsbeleid kan in de kunstwereld tot discriminatoire besluiten of censuur leiden. Vergeten wordt soms dat kunstwerken nu juist per definitie inclusief zijn. ‘Want dat is natuurlijk het leuke van kunst, dat je als kijker zelf beslist over wat je ziet. En daarmee is kunst toegankelijk voor iedereen die toegang wil.’ (Micha Wertheim)
Een overheid behoort niet te bepalen wat mooie of lelijke kunst is, of welke kunst ‘deugt’ of niet. Het is haar taak om – naast wetenschap en journalistiek – de vrijheid in en de toegang van iedereen tot kunst te bewaken.
Seculiere samenleving
Ieder mens moet zich vrij kunnen verbinden aan een geloof of overtuiging, of zich veilig ervan kunnen losmaken. Dat kan in een seculiere samenleving waarin het kritisch denken van elk individu wordt gevoed en er ruimte is voor twijfel en onderzoek.
Een seculiere overheid, dat wil zeggen een overheid die in levensbeschouwelijk opzicht neutraal is, is de garantie voor de burger om in vrijheid zijn of haar levensovertuiging te kunnen volgen. Zo’n overheid beschermt zowel het recht van de orthodoxe gelovige om streng in de leer te zijn áls het recht van zijn of haar dochter om het geloof te verlaten en het recht van de zoon om met een man te trouwen.
Secularisme is de onmisbare basis voor een gelijkwaardig speelveld voor alle levensovertuigingen en voor een gelijkwaardigheid van vrijheden en rechten van mensen in een pluriforme samenleving. “Wanneer secularisatie onder druk staat, staan ook de persoonlijke vrijheden onder druk en kunnen zaken als homofobie, geslachtsongelijkheid en geloofsdruk een vlucht nemen. Dit leidt onherroepelijk tot een afname van gelijke kansen en tot verlies aan talent” (uit: Vrij Links manifest).
Uitzonderingsposities en -behandelingen voor religie of religieus gedachtegoed stellen we ter discussie. We weerleggen het idee dat secularisme hetzelfde zou zijn als atheïsme of antireligieus sentiment. Het is met secularisme zoals met vrijheid van meningsuiting: je staat daarmee ook altijd voor het recht op overtuigingen die je zelf niet deelt.
Diversiteit en pluriformiteit
Diversiteit behelst een verscheidenheid aan mensen en perspectieven waarin mensen met allerlei leefstijlen en achtergronden elkaar kunnen ontmoeten en waarin reflectie en kritisch denken aangemoedigd wordt. Vrij Links erkent dat een samenleving niet enkel op meritocratische beginselen kan vertrouwen en streeft actief gelijke kansen na. Verheffing en emancipatie zijn essentieel voor een pluriforme maatschappij met vrije, gelijkwaardige en kritische burgers. Diversiteitsbeleid kan een middel zijn voor verandering maar is geen doel op zich.
Te vaak is diversiteitsbeleid gericht op het nastreven van gelijke uitkomsten in plaats van gelijke kansen. Door een te rigide toepassing van nieuwe concepten in het diversiteitsdebat passen veel individuen niet in de hokjes, komen in de knel of worden benadeeld. Representativiteit en afvinklijstjes zijn een zwaktebod en kunnen leiden tot discriminatie en uitsluiting. Essentialistisch denken in enkelvoudige identiteiten zoals sekse, geaardheid of kleur dient vermeden te worden. Racisme en discriminatie moeten worden bestreden, vanuit welke (politieke) hoek of ideologie dan ook en in alle expliciete en impliciete vormen.
In een wereld met 8 miljard mensen zijn er 8 miljard identiteiten. Mensen kunnen zichzelf identiteiten aanmeten die ze zinvol vinden of hen verrijken; Vrij Links staat voor de vrijheid van elk individu om bij een groep aan te sluiten of die te verlaten, voor het recht om gelijk én anders te zijn. Investeren in gelijke kansen in de volle maatschappelijke breedte en het bestrijden van segregatie moet een belangrijk speerpunt in politiek en maatschappelijk beleid zijn. Vrij Links stelt het individu en de rechten van het individu centraal.
Solidaire overheid en gelijke kansen
Individuele vrijheid en een weerbare samenleving zijn het best gewaarborgd in een democratische samenleving met goede collectieve voorzieningen. Een overheid dient gelijke kansen te bevorderen voor iedereen, ongeacht etniciteit, sekse, leeftijd of economische positie en zich te richten op het herstel van de publieke sector.
Zorg, onderwijs, werk, volkshuisvesting merken wij aan als belangrijke kernthema’s voor linkse politiek. Het ‘Links’ in onze naam refereert aan de behoefte aan een stevig sociaal vangnet voor kwetsbaren in onze samenleving.
Economisch beleid dient zich te baseren op waarden, zoals gemeenschapszin, welzijn en solidariteit. Economische ongelijkheid dient teruggedrongen te worden op basis van evidenties zoals ‘huren moet niet duurder zijn dan kopen’ en ‘beloon werk meer dan kapitaal’.
Andere onderwerpen waarbij onze visie op de rol van de overheid naar voren kan komen zijn: machtsverschuivingen van nationale overheid naar bedrijfsleven, outsourcing versus ’insourcing’, machtsmisbruik door de overheid (voorbeeld: de toeslagenaffaire) en de rol van de overheid in beschermen van burger tegen uitwassen van het kapitalisme of winstmaximalisatie. Op Europees niveau: een democratische Europese Unie die van de burgers is; een verzameling landen waarin in vrijheid geleefd wordt.
Neutraal onderwijs
Vrij Links maakt zich sterk voor de afschaffing van het bijzonder geloofsonderwijs tijdens reguliere lesuren. Twijfel en onderzoek zijn de stuwende krachten achter individuele ontplooiing; leerlingen moeten (zelf)kritisch leren nadenken en eigen inzichten kunnen ontwikkelen over alle religies en levensbeschouwingen.
Ieder kind heeft het recht om in vrijheid en veiligheid op te groeien. Door het onderwijssysteem dat wij in Nederland hebben, wordt dit recht voor te veel kinderen en jongeren niet voldoende beschermd. Artikel 23, de vrijheid van onderwijs, leidt ertoe dat op orthodox-religieuze scholen kinderen onvrije en onwetenschappelijke denkbeelden opgedrongen krijgen en dat jongeren kan worden geleerd dat belangrijke facetten van wie zij zijn, slecht en verwerpelijk zijn.
In het onderwijs kunnen kinderen met allerlei achtergronden elkaar ontmoeten. Via onderwijs moeten jongeren kennisnemen van de Grondwet en kernwaarden zoals gelijkheid, rechtvaardigheid, solidariteit en de werking van de rechtsstaat. Burgerschap is een thema dat Vrij Links graag verweven zou zien in het hele onderwijs. Vrij Links kiest voor de vrijheid en de grondrechten van alle burgers, en dus ook kinderen en jongeren.
